კომედია
მოქმედნი პირნი:
ამირინდო — თავადი სპასპეტის-ძე.
ბეგლარ — იმისი შვილი.
ონოფრე — თავადი სარაძე.
მიხეილ — იმისი შვილი.
სიდონია — ცოლი ონოფრესი.
ნინო — იმათი ქალი.
იაია თავადი ჭიორელი — მეგობარი ამირინდოსი.
რაფიელ არზამანოვი — არზის მწერალი.
სარქის ბუღდანიჩ კუმუხტოვი — პერევოდჩიკი სუდისა.
ლომინ გოდაბრელიძე — იმერლის აზნაური, მცნობი ამირინდოსი.
ხარიტონ ფილიპიჩ ვზიატკინი — სტრაპიჩი.
ფილიპე — ზასედატელი.
სოროზან — მოურავი და ნაზირი ამირინდოსი.
ლომისეული — გამდელი ამირინდოსი.
მოწყალისეული — გამდელი სიდონიასი.
მარქიტა — შემლოცველი დედაკაცი.
აბრამა — ბიჭი ბეგლარისა.
ბერუა — ბიჭი ამირინდოსი.
ნენე — გოგო ნინოსი.
მსახურები და მოახლეები.
მოქმედება სწარმოებს სოფელში, მხოლოდ მეოთხე — გორში.
მოქმედება პირველი
ოთახში ზის ფეხმოკეცილი ამირინდო დაფიქრებული, მოშორე-
ბით ქეჩაზედ — ძირს ლომისეული გამდელი და ყაჭს რთავს,
ფარდა რომ აიხდება შემოვა სოროზან
გამოსვლა პირველი
ამირინდო, ლომისეული და სოროზან (შემოდის)
ამირინდო
მოდი სოროზან, დაჯექ.
სოროზან
კარგად გახლავარ!
ამირინდო
კარგია ერთი, დაჯექ თუ ღმერთი გწამს (სოროზან დაჯდება) საკვირველია, რაფიელ უნდა მოსულიყო, ერთი ეს არზა მეჩვენებინა, არ ვიცი რად დაიგვიანა...
სოროზან
რაღა არზა, სუდში აკი თქვენზედ გადასწყდა ჩალიანი?
ამირინდო
აბა, რას ანბობ მამა გიცხონდა, ათას კუდს გამოაბმენ, ამბობენ ტრაფჩის ნაცოდვილარი არისო, იმას დაუყენებიაო...
სოროზან
პატარა იმასაც ჩავაყლაპებდით...
ამირინდო
ჰო, ხამია აი, რას ანბობ, ჩემი ოჯახი იმაზედ არის გაფუჭებული, მაგრამ არ იქნა, ჰსწორეთ აუვსებელი ხაროა...
სოროზან
ღმერთი გადღეგრძელებთ, ნუ გამიწყრებით ამ მოხსენებაზედ, მაგრამ მორიგებას კი გირჩევდით.
ამირინდო
განა არ მინდოდა, აკი ვაძლივე ასი თუმანი.
სოროზან
ას თუმნათ... შე დალოცვილო!..
ამირინდო
არა იქს. იმ ას თუმანს ქალაქში დავხარჯამ, აი იქა ხომ იცი, მერე წავიდეს და ირბინოს შენმა ონოფრემა... მამა ჩემი არ წამიწყდება, მეც დავიღუპები და იმათაც დავღუპამ... ონოფრემ მაჯობოს, ბარემ ეს ულვაში დამპარსოთ...
სოროზან
ჩემ სულელურს მოხსენებას რომ დაიჯერებდე, მე კი მოყვრობას ვარჩევდი თქვენში...
ამირინდო
როგორ თუ მოყვრობას? ჩემი მოსისხლის ქალი შევრთო ჩემ ბეგლარსა, კაცო, ხომ არ გადაირიე, კიდეც რომ დავმოყვრდე — მტერი იქნება, არ გაგიგონია, ნათქვამია: “მოყვარე მტერი მოყვრისა, მტრისაგან უფრო მტერია”.
ლომისეული
ვინაო ყმაწვილო, ა ისა კრიალოსანს რომ ლახტივით იქნევს? სიარულიც რომ არ იცის? მამათილის ხმის გასაცემი კი არ დასჭირდება?
ამირინდო
ეგა თქვი-და! ერთი მოვიდეს ჩემი ბეგლარი, დღე დღეობით მოველი, იმას სასამართლოები მოვახვიოთ, ჩვენ დავსხდეთ და შევექცეთ ჩემო სოროზან!.. მერე შენი ონოფრე დამიდგეს წინა... მართალია, არზის წერაშიღა გამივა ფული! კურსი დაუსრულებია უნივერსში, რაღაც ახალი ჩინი მიუციათ, ვერ დავისწავლე. გადიავ! გადიავ! (გამდელს უძახის).
ლომისეული
შენი ჭირიმე, რას ბრძანებთ!
ამირინდო
აბა ერთი ამას წინათ რომ პეტრებრუხის წიგნი მოგვივიდა, ერთი ის წაიკითხე.
ლომისეული
გამდელის გმირისეულისა, ჩემი ბეგლარის მოსვლას რომ იწერება, აი, შენი ჭირიმე კარგათ გაიგონეთ (ამოიღებს წიგნს, სათვალეებს გაისწორებს და ჩათვლით კითხულობს) ჩემო სიყრმით მოგებულო, ჩემო ნუგეშო, დარბაისლის გამზრდელო ლომისეულო... ეს რაღა საჭირო არის და შევამოკლოთ. (კითხულობს) შენი ბეგლარ ხშირად დადის და უცხო საყვარელი შვილია. შენმა სიცოცხლემ აგერ ხუთი თვე არის უნივერსი დაასრულა და ამ დღეებში აპირობს წამოსვლას. ნეტავი შენს თვალებს, გამდელო, რომ ამას ნახავ. ქალო, ახლა ამას მოგახსენებ, ჩინი მისცეს, რასაკვირველია, მაგრამ მომატებულს სახელს ეძახიან — ნასწავლი თურმე არის, მთელი პეტრებრუხი თითით აჩვენებენ, აი პოეტიო... (სათვალეებს ჩამოიღებს და თითონ გამდელი იტყვის) ვითომ ყველაზედ მეტიო... შენ კი გენაცვალოს შენი ლომა. ნეტა როდის ეღირსება ამ ბრმა თვალებს შენი ნახვა, ერთი შენის ნახვით გავძღე და შენის ხელით მეღირსოს დაფვლა.
ამირინდო
სოროზან ჰა, პოეტიო, რა სტატის ახალი ჩინი იქნება, მე მგონია ბევრი ზაკონები ეცოდინება, ჰა...
სოროზან
რა მოგახსენო, შენი ჭირიმე. მე იმათი არა ვიცი რა.
გამოსვლა მეორე
იგინივე და ბერუა
ბერუა
რაფიელმა და სარქისამ მოკითხვა მოგახსენეს.
ამირინდო
სოროზან, გადი, ერთი შემოიყვანე.
(სოროზან და იმასთან გამდელი და ბერუა გავლენ).
გამოსვლა მესამე
ამირინდო, რაფიელ, სარქისა და სოროზან.
ამირინდო
აა, ბატონს რაფიელს, პარუნ სარქისას გაუმარჯოს, ვეჟო, გელით, გელით, მე ჩემი დამემართა.
რაფიელ
ჭეშმარიტად უკაცრავად გახლავართ, ასე რომ დავიგვიანე...
ამირინდო
დაბრძანდით... (დასხდებიან) ახალი რა არის ჩვენ გორში?
სარქისა
ახალი? ახალი ზეთის ხილი მოვიდა და ცხენის ნალები ახალციხიდამ.
ამირინდო (გაიცინებს)
ეე! შეჩვენებულო, სულ უნდა იმასხარო. მე გკითხამ.
სარქისა
ახალი ამბავი ის არის, რომ თქვენ თუთუსოვისათვის არზი პისატი გიქნევინებიათ. კნიაზ, მე თქვენი დავალება მაქვს, შენი პურ-მარილი აქამდის არის (ყელზედ აჩვენებს). რო არ გითხრა შენთან ყალბი გამოვალ, აი რაფიელი იცის, თქვენი მწერალმა ონოფრესაც უწერამს ჩალიანის თაობაზე.
ამირინდო
იქნებ მართლა, ბიჭო ბერუავ. (ბიჭი შემოვა) აბა ერთი ქაღალდების ყუთი შემომიტანე. (ბიჭი გავა) კარგი რამ მითხარ. იქნება იმ შეჩვენებულისაგან (ბიჭს შემოაქვს ყუთი, აღებს) მოტყუებული ვიყო (ამოიღებს ერთ ღერბის ქაღალდზედ დაწერილს წიგნსა, აძლევს რაფიელს, რაფიელი გამოართმევს არზას, კითხულობს, სარქის ჩაჰყურებს გაკვირვებულის სახით).
სარქისა
ვააა! ხედამ რა დაუკლიათ...
რაფიელ
ოჰ! შეჩვენებული სულ დაგღუპავდა...
ამირინდო
ჰა, რას ამბობ? როგორ დამღუპამდა თქვი და!
სარქისა
ვაა, რა დაუკლია და, მამიშენის საფლავის მზემ, მაგ არზის მიცემა და ჩალიანის წართმევა ერთი იქნება...
ამირინდო
რა დაუკლია, არ მეტყვით, ერთი შემატყობინეთ და, იმ ურიას თხუთმეტი თუმანი მივეც.
სარქისა
კიდეც მიტომ ისკოვი პროზბუ თხუთმეტ თუმნათ ვა?
ამირინდო
ბიჭო, არ მეტყვი?
სარქისა (რაფიელს)
აზირ, თქვენ უთხარ და...
რაფიელ
რა აკლია, მამი თქვენი საფლავის მზემ მე ვერ გავბედავ, რა ხუმრობა არის, სარქის მოახსენე...
სარქისა
ვა, მაშ არ უთხრა, აზირ, ღმერთი არა აქვს, ხედამ...
ამირინდო
თქვენ შვიდ სუდის გადაწყვეტილობისავით მიგძელებთ, ერთი მითხარით მოთმინებიდან გამოველ...
სარქისა
ვა, ადვილია, გეტყვი ჩემი ბრალი ხომ არ არის?
ამირინდო
კიდევ (გააფურთხებს) არ გესმის, შე შეჩვენებულო, მითხარ ხომ არ მოგკლავთ?
სარქისა
ჰო, გეტყვი, გეტყვი... (თვალებს დააჭყეტს) ერთი ტოჩკა არ ჩაუწერამს, სულ ცარიელია!
რაფიელ
ტოჩკა კიდევ არაფერი, არც ზაპეტაია ზის, ხედავ?
სარქისა
ვა, მართლა! ეს კი სწორეთ მოსისხლეობაა აა!
ამირინდო
რაო, როგორ ტოჩკა, ზაპეტაია, რა არი. ზაკონები იქნება?
სარქისა
ტოჩკა და ზაპეტაია არის, მნიშვნელობა, აზრთა სჯულებთა და ზაკონთა, კავშირ-მოთხრობანი, თუ ვითარ, შეიტყო საქმე მოსამართლები და წარმოებანი უპირატის მართებლობის საქმისა...
ამირინდო
მაშ, დაუღუპავარ იმ კაცსა, აი ის მამა მახინჯი, მამა არ წამიწყდება ტყირპს გავაგდებინებ, ხედამ იმ ბებერს ურიასა. — აბა ახლა რა მეშველება!
სარქისა
რაფიელ, აზირ, უნდა შენ მოუხერხო!
რაფიელ
უნდა ვეცადოთ, სუდიამაც თვალი უნდა ჩაავლოს, გავასწოროთ, გადავსწეროთ!
სარქისა
მეტად ხარბია...
ამირინდო
ჯანი გავარდეს, რასაც ითხოვს მივცემ, ოღონდ მტრის გულისად ნუ გამხდით.
სარქისა
იმას გადაჭრილი აქვს, თითო ტოჩკაში და ზაპეტაიაში თითო ოქროს იღებს.
ამირინდო
რამდენი უნდა ჩაიწეროს, ან რას იქს ფულსა!
რაფიელ
სარქის, აბა დათვალე.
სარქისა (სთვლის)
10, 20, 30, 40, 50, 60... სამოცზედ მეტია, მაგრამ აზირ უნდა დავაჯეროთ...
ამირინდო
მაგაზედ მეტი ხომ არა უნდა რა.
სარქისა
პისერს გადასაწერად ორიოდ თუმანი!
ამირინდო
ეგ არის რაღა (ოხრავს). შემოდით ერთი, რჩევაცა გკითხოთ და ფულს მოგცემთ. (შევლენ).
გამოსვლა მეოთხე
სოროზან (მარტო)
ღმერთო შემიწყალე, რაზედ იჭირებს საქმეს ეს დალოცვილი, ან თითონ რაზედ იღუპება, ან იმას რათა ღუპავს. თქვენმა მზემა ჯერ მგონია ხუთას თუმნათ უზის. ეს შვიდი წელიწადია, ხან ერთს მისცემენ, ხან მეორესა, ეი, ბევრი არ შესძლებია ფულსა... (დაფიქრდება)
ეი ფულო, ფულო სოფლის ბომონო. ნათქვამია:
ეს სოფელი სულ ასეა, უფულოდ სად არს წესია?
თუ ფული გაქვს დამიჯერეთ,
მომკი რაც არ გითესია.
ვისაც ბედმა მისცა ფული,
გინდა იყოს ბოროტ სული,
ჰკვირდებიან და იტყვიან,
აქვსო უცხო, კარგი გული!
ნიჭი, სახელი, დიდება
ფულთან სუყველაა ფუჭი,
უგუნურიც განდიდდება,
თუ ოქროთ სავსე აქვს მუჭი!
ეი, ეი, ეი! (სოროზან გავა)
გამოსვლა მეხუთე
სარქის (წინაპლანაზედ)
აუსვით!
ღმერთი უშველის ქართველებს
ცარიელი აქვსთ თავია,
თითონ და იმათი შვილებს
აკლიათ ზაპეტაია!
უნდა ნახოთ თუ აქვთ ფული,
ყველასა აქვს დიდი გული,
მაგრამ თუ გამოელია;
ტოჩკა და ზაპეტაია!
როცა გვთხოვენ ჩვენგნით ფულებს
ყველა ჩესტნი ქართველია,
თუ კი მოვსთხოვთ ნასესხულებს ტოჩკა და ზაპეტაია!
გამოსვლა მეექვსე
ამირინდო და რაფიელ
ამირინდო
ბარემ მოდი სადილათ აქ იყავით ჰე?
რაფიელი
კვლავ გიახლები, ეს საშური საქმეა, ვადა არ გაგივიდეთ, მშვიდობით.(გავლენ რაფიელ და სარქისა)
გამოსვლა მეშვიდე
ამირინდო (მარტო)
ამირინდო
კიდევ კარგათ გადავრჩი ამ სულის წურბელებს. ჰე. თუ თუთულოვი ჩამივარდა ხელში, სიცოცხლე მაქვს, ჩავჩეჩქო, მამაჩემი არ წამიწყდება ფულითა ვცემ საკვირველი რამ არის ფულით ცემა. ერთხელ ყმაწვილო, ქრთამი მთხოვა საქმეზედ ერთმა სულიერმა. სახელს ვერ ვიტყვი. ჩავყარე გძელს პარკში ათი თუმანი, შევიმწყვდიე ოთახში, ამდენი ვცემე, ვცემე, რომ წაიქცა გულშემოყრილი. ბოლოს ადგა კვნესით, ის ფული ჯიბეში ჩაუწყე. მე მეგონა მიჩივლებს მეთქი, მამათქვენი არ წაწყდეს, დიდი მადლობა მითხრა, საქმეც გამიკეთა და მეგობარი შეიქნა. ნეტავი არ გამოეცვალათ!
გამოსვლა მერვე
იგინივე და ბერუა (შემოვა), მერმე სოროზანიც
ბერუა
ბატონო დროშკით ვიღაც მოდის, ზარები უბია, მგონია პრავნიკი არის!
ამირინდო
არიქა ბიჭო, მუნდერი, წაღები, სარტყელი! სოროზანს დამიძახეთ (სოროზან შემოვა, თან ელაპარაკება და თან იცვამს). აბა, პრავნიკი მოდის, სადილათ რა გაქვს?
სოროზან
ბოზბაში, ჩიხირთმა, მწვადები.
ამირინდო
აბა, კიდევ მოუმატოთ რამე შემწვარი, ჩახოხბილი ქათმები, სულ ხოხბათ ვაჭმევ, ფლავი ბატკნითა, ლულა ქაბაბები, აფხაზური. შენ ბერუავ, მემარნეს უთხარ, სამოციანი მოხადოს, წმინდათ ამოიღოს, შენ იასაულებს და ყაზახებს კარგად დახვდი. ვინძლო კარგად დაათვრო.
ბერუა
მოგეცათ დღეგრძელობა, კარგა მე ისინი დავანაყრო. (გავა, ამ დროს ზარის ხმა მოისმის და დადგება ხმა კარებთან)
გამოსვლა მეცხრე
ამირინდო, სოროზან და ბეგლარ (შემოვა)
ამირინდო (მგზავრულათ ჩაცმულთ თავს უკრავს)
დრასტი, დრასტი ღოსპოდა სუდრი, დრასტი, იზბოლით, იზბოლით. (ხელს უშვერს დასაჯდომათ)
ბეგლარ
ვერ მიცანით მამავ, თქვენი შვილი ბეგლარ!
ამირინდო (დაიყვირებს)
ოჰ, შვილო ბეგლარ (მოეხვევა ტირილით), მამა ჩემი არ წამიწყდება, ჰო, შვილო რა ბედნიერი ვარ, რა რიგათ დაკაცებულხარ, ბიჭო მამა არ წამიწყდება სუდიასა ჰგეხარ. (ბეგლარ მოეხვევა სოროზანს, სოროზან ხელზედ ცდილობს კოცნას, მაგრამ ბეგლარ არ აძლევს ნებას ჰკოცნოს)
ბეგლარ
სოროზან ჩემო, სოროზან, ხომ კარგადა ხარ, ჯერ ყოჩაღათა ხარ, არ დაბერებულხარ.
სოროზან
ვმადლობ ღმერთსა, თქვენ მშვიდობით გნახეთ, ახლა რაღა დამაბერებს.
გამოსვლა მეათე
იგინივე და ლომისეული (გამოვა ხელებგაშლილი), შემდგომ შემოცვივდებიან ბერუა და სხვა ბიჭნიც
ლომისეული
შვილო ბეგლარ, შვილო ბეგლარ, ჩემმა მოხუცებულმა თვალებმა კიდევ გნახეს შვილო, (ეხვევა) ჩემო სიცოცხლევ... ჩემო სამოთხის კარო... (სათვალეებს გაიკეთებს, უყურებს და ატრიალებს). შემომხედე, შემომხედე, აგრემც გენაცვლება შენი ლომისეული, რა რიგათ დაკაცებულა.
ბეგლარ
გადია, გადია. (შემოვლენ ბიჭები, ზოგი ხელზედ, ზოგი კალთაზე ჰკოცნიან, ბეგლარ თავზედ ჰკოცის)
ამირინდო
დაღალული იქნები, შვილო, დაისვენე, აი ეს ოთახები შენი იყოს საკუთრად. გადიავ დაასვენე, ახლა ნუღარ იწუწუნებ, ეგეც შენი ბეგლარ. (გადის)
ლომისეული (მიდის, აგრეთვე - ბიჭები)
გენაცვალე...
გამოსვლა მეთერთმეტე
ბეგლარ (მარტო. მოიხსნის შარფს, დაჯდება დივანზედ).
დღეს ვგევარ აწ მე ახალშობილსა,
ვხედავ რა სახლსა ჩემის მშობლისა,
დღეს ვიწყებ ახლა სოფლის ცხოვრებას
და მისთა ვნებათ ზღვის მღელვარებას,
უნდა ვიბრძოლო, ღელვაში ნავით,
უსვა ნიჩაბი სუსტისა მკლავით.
(დაფიქრებული).
იქნება ბედმან
თვალით ვერ მხედმან
უდროთ მოსთელოს ჩემი ცხოვრება?
იქნებ ერთა,
გონების მტერთა,
მოსწამლონ ჩემი ნიჭიერება?
გამოსვლა მეთორმეტე
ბეგლარ და მიხეილ
მიხეილ (შემოვა)
ჰა, ბეგლარ!
ბეგლარ
მიშელ, მონშერ! (ეხვევიან ერთმანეთს)
მიხეილ
ეს არის ეხლა შევიტყე შენი მოსვლა და მოვიჭერი შენთან. Как я рад. მე ოტპუსკში ვარ, კარგად გავატარებთ დროს, несмотря, на то რომ მამაჩვენები ჩხუბობენ და ერთმანეთს მტრებს ეძახიან!
ბეგლარ (უსიამოვნებით)
როგორ თუ ჩხუბობენ? რა აქვთ საჩხუბარი?
მიხეილ
ეხ, братец, შენ პოეტი ხარ, გინდა რომ ყოველი კაცი ანგელოზი იყოს. Нет брат, მაშინ უფრო ცუდი იქნებოდა.
ბეგლარ
ეგ უცნაურია...
მიხეილ
Да, პატიოსანს და კაი კაცს რაღა ფასი ექნებოდა და просто სულ პატიოსნები იქნებოდნენ.... გახსოვს შენი რუსთაველი რას ამბობს:
ოდეს ტურფა გაიაფდეს,
აღარ ღირდეს აღარც ჩირად...
ბეგლარ
კარგი, დაჯექ, მე შენი ნახვა მიამა, პირველად მითხარ რას იქმნენ თქვენები, ხომ ყველანი კარგათ არიან, ნინუცა გაზდილა? Я думаю теперь она невеста.
მიხეილ
სულ ყველანი კარგად არიან, а Нина? Ах братец чудо девка, ის მტირალა ნინუცა ხომ აღარ არის... გახსოვს... უნდა ეხლა ნახო, ქალაქს ინსტიტუტში გაზდილი. Образована братец, такая умница, прелесть! ერთი მოდი ნახე. Прошу не влюбляться. Мы теперь Монтекки и Капулетты, მაგრამ შენ რა ეშმაკი შეგაყვარებს, ведь у вас какие то идеалы шиллеровские девы, ჩვენი საქმე სხვა არის პროზაიკები, რაკი პატარა ფერით გათხუნულს ქალს ვნახამთ პრაშჩაი გულო! Ах, братец, ах, как меня შავი თვალები მწვავენ, ცეცხლს მიკიდებენ.
ბეგლარ
Счастливец. შენ კიდევ ჩემი ქარიანი მიშელ ხარ, მგონია შენ დააბერებ დროსა, დრო შენ ვერ დაგაბერებს.
მიხეილ
რა ეშმაკისათვის მინდა სიბერე, შენ მებრალები, რომ დაგაბერებენ, იცი რას გეუბნები, ღმერთს გეფიცები, მოდი კარგს რამეს გირჩევ, ჩვენ პოლკში შემოდი. Там тебя полюбят, там будет весело, некогда будет думать. თორემ, აი რა მოგივა: ღმერთს გეფიცები, მასხარად აგიგდებენ.
ბეგლარ
სამასხაროს რომ არასა ვიქ?
მიხეილ
შენ ხომ პოეზიაზე ხელს არ აიღებ, პოეტებს დიდ ქვეყანაშიაც სულელს ეძახიან. შენ აქა დაღუპული ხარ, მესტვირეს დაგიძახებენ!
ბეგლარ (იცინის)
სხვა მითხარ რამე!
მიხეილ
ოთხი თვე ერთად ვიქნებით, სულ ხომ ერთ დღეს ვერ გიანბობ, პრაშჩაი, ზოგი ხვალ იყოს...
ბეგლარ
ხვალ უეჭველად.
მიხეილ
Ну прощай... მამაშენს უთხარ ნუ კლიაუზნობს, შენ თუ იმას გამოსცვლი, великий человек будешь. (გავა)
გამოსვლა მეცამეტე
ბეგლარ და ლომისეული (შემოვა)
ლომისეული
ის მატრაბაზი იყო აქა, ონოფრეს შვილი, როგორ შემოუშვი, მოხუცებულ მამაშენს ეწყინება!
ბეგლარ
როგორ გადიავ, უცხო ყმაწვილი კაცი არის, ნეტავი საქართველოში იმისთანა ყმაწვილი კაცები ბევრნი გამოვიდნენ.
ლომისეული
უი, დამიდგეს თვალები! რას ანბობ მამიშენის მზესა, მაგისთანა გარყვნილი ყმაწვილი კაცი თურმე არსად არის, მერე თურმე ასეთი ბრიყვია, შენმა დაბერებამ, უნდა თურმე ნახო სტუმრებში ქალებთან, ფეხზედ ფეხს შემოიდებს, თითქო სარდალი იყოს, მერმე საშინელი ურჯულოა თურმე (პირჯვარს იწერს). ღმერთო შეგცოდე, დიდ მარხვაში არამც თუ ხორცსა სჭამს, კიბოთი თურმე სკდება! აი შეარცხვინა ღმერთმა, მამიშენის მზეს, იმათთან არ წახვიდე, თორემ შენც ისეთად მოგნათლავენ. გამდელი ჰყავთ ერთი კუდიანი, ჯადოქრობით სავსე არის.
ბეგლარ
რას მიზამს?
ლომისეული
შეგილოცავს და სიყვარულის წამალს დაგალევინებს.
ბეგლარ
ოთხმოცის წლის ბებერს რად უნდა რომ შემიყვაროს?
ლომისეული
რას ანმბობ ყმაწვილო, გენაცვა, განა თითონ, ონოფრეს ერთი გონბიო ჰყავს, ნინუცა ჰქვიან, იმას შეგაყვარებს.
ბეგლარ
რა გენაღვლება, ანმბობენ ლამაზიაო.
ლომისეული
ლამაზი! არა შენმა დაბერებამ, უკანა თვალის კილოები დაწეული აქვს, ზეითი ტუჩი მოკლე აქვს, რომ ლაპარაკობს თითქო ძალათ იკრიჭებაო (საიდუმლო ხმითა) მერე ასეთი ურცხვი თურმეა, ვინც უცნობი ნახოს ნათესავისავით ელაპარაკება, ინტიტუტში გაზდილა, რას ისწავლიდა გენაცვალეთ იმათში!
ბეგლარ
Ах, как я рад, видно она хорошо оброзована (იქით), ხვალ უთუოდ ვნახავ. (გავა)
გამოსვლა მეთოთხმეტე
ლომისეული (მარტო)
ლომისეული
ღმერთო, დაგვიხსენ მტრის დაცინებისაგან. რა ვქნა, აქ აღარავინ არის, რაზედ მატირეს ცხრა წელიწადი ამ ყმაწვილის მოშორებაზედ, რა უსწავლებიათ, დაუბერებიათ, მე რაღასაც მოველოდი, ისევ ის ჩემი ბეგლარ არის.
ფარდა ჩამოეშვება
მოქმედება მეორე
გამოსვლა პირველი
ოთახი ნინოსი. ერთ მხარეს ფორტეპიანი დგას. ოთახი მორთულია კარგი ავეჯით, ფორტეპიანოს უზის ნინო, უკრავს და მღერის.
ნინო (მარტო)
ნინო (იმღერის)
ნეტარ გულო, რისთვის შექმენ შენ უეცრად მღელვარება,
იქნებ შენცა მოგეფინა ტრფობის შუქის ელვარება,
ნახე, ჰსცადე თუ ეგ იყოს ბედისაგან დანაწესი,
თუ ეგ იყოს განგებისგან შენსა გულსა დანათესი.
მიჰყვე ტრფობას,
ტკბილსა გრძნობას,
მიეც თავი —
არ არს ავი.
ტრფობა არის ქალთა ნუგეში,
სხვა რა გვაქვს სოფელსა ლხინი,
ტრფობა არის ჩვენი დიდება,
ჩვენი სკიპტრა და გვირგვინი.
გამოსვლა მეორე
ნინო და ბეგლარ
ბეგლარ
ჩემის მხრივ გარწმუნებთ, თქვენა ხართ ღირსი მთელის ქვეყნის გვირგვინისა!
ნინო
ახ! Это вы, князь! არა, მე არა ვარ აგრე პატივმოყვარე, რომ დედოფლების გვირგვინი ვისურვო.
ბეგლარ
სიყვარულის გვირგვინი. ნეტა ვინ არის ის ბედნიერი?
ნინო
რათ გინდათ შეიტყოთ, თქვენ ხომ არა გჯერათ, რომ ქართველმა ქალებმა სიყვარული იცოდენ, ან გრძნობდენ.
ბეგლარ
По крайней мере თქვენ იქნებით მხოლოდ პირველი.
ნინო
ვგონებ კაცები უფრო ცივად ხართ სიყვარულზედ. ეს კიდევ არაფერი, ნეტავი მტრობა არ იცოდეთ.
ბეგლარ
მაგ ისარს მამა ჩვენებს ესვრით?
ნინო
მართლა გეტყვით, რა არის იმათგან ასე ერთმანეთის მტრობა.
ბეგლარ
მიზეზი, მიზეზი გაუნათლებლობაა. ჩვენი ხალხი არ არის პირველი, ბევრნი გვძრახავენ, მაგრამ თუ წაიკითხვენ ცხოვრებას დიდის ერისას, მაშინ დამერწმუნებიან რომ რომაელნი. როდესაც მხედრობით მდგომარეობიდგან შეიქნენ მოქალაქედ, ისეთი მეშურნენი, მეჩხუბარნი და მოდავენი გახდენ, რომ საშინელება იყო. ჩვენც ახლა ვესწრობით ასეთ კეთილ ცვლილებას ყმაწვილ-ჩამომავლობაში, რომელნიც იზდებიან ხელმწიფის მოწყალებითა და იკარგება მაგვარი ბიწიერება ჩვენში. ვგონებ დამერწმუნებით, მე და მიხეილს არ მოგვივა ჩხუბი და არც საჩივარი ერთმანეთზედ.
ნინო
მე კიდევ იქა ვარ, რადგან თქვენ ჰსჯავრობთ ქალებზედ რომ სიყვარული არ ვიცით, ნება მომეცით მეც გკითხოთ, გყვარებიათ ვინმე, იქ მაინც დიდს ქვეყანაში?
ბეგლარ
დიახ ნინავ! მიყვარდა და მიყვარს, ჩემს გულში არის დათესილი სიყვარული სიყრმიდგანვე და თან წლოვანებასთან შემეზარდა სახე ხმითა საყვარელისა. იყო და არის განუშორებელი ჩემგან, მინათვიდა და მინათის როგორც ბედის ვარსკვლავი. ოჰ, თუ არ მიიფარა ჩემგნით განმაცხოველებელი ჩემი მნათობი და იქნება ხელთმძღვანელი დანაჩენის ჩემის ცხოვრებისა.
ნინო
ნეტავი ვიცოდე, ვინ არის აგრე ბედნიერი, დიდი ხანია თქვენ წვლილ ლექსებში, რომელიც მოდის და მოდის პეტერბურხიდგან პენერამით სწერთ სიყვარულსა, მაგრამ ვერ გამოვიცანით!
ბეგლარ
ვინ იყო საგანი, გინდათ რომ გამოიცნოთ?
ნინო
ძალიან!
ბეგლარ (გამოართმევს ხელს, ნინოც აძლევს)
ნინა, თქვენა ხართ!
გამოსვლა მესამე
იგინივე და მიხეილ
მიხეილ
სწორეთ ფამუსოვი ხარ! Чай братец. Ты с прогулки?
ბეგლარ (იცინის)
მე მიყვარს ნინა!
მიხეილ
А, ты Нина, გიყვარს? (ნინო მოეხვავა მიხეილს) მითხარ ყურში... Ну вот и прекрасно! ბეგლარ дай руку (ჩაუდებს ხელს ხელში), ღმერთმა გაკურთხოთ. (ბეგლარ ჰკოცნის ხელზედ ნინოს და პირზედ მიხეილს). დასხედით. ახლა ამას უნდა ვეცადნოთ მამა ჩვენები დავითანხმოთ.
ბეგლარ
აბა, როგორ?
მიხეილ
მოიცა, ჩალიანი ჩვენ დაგვრჩეს!
ბეგლარ
რა იქნება?
მიხეილ
ის იქნება, რომ მამაშენი თანახმა გახდება ჩალიანს რომ ნინუცას გავატან.
ბეგლარ
ვითომ, преставте себе, გუშინ მამა ჩემმა ილაჯი გაგვიწყვიტა სუდში არზა დაწერეო. ერთი ამოდენა საქმე შემოიტანა. მთელი დღე ვშალე, ვშალე, ничего не понял. მგონია ჩალიანის თაობაზედ არის. Ради бога შენ დაწერე, მე არ ვიცი.
მიხეილ
მე კი თუთულოვი გონივარ თუ, გინდა მე ცხენი გამახედნინე, ფრანცუსკის კადრელს ვასწავლი ცხენსა. Мое ли-дело писать кляузы.
ბეგლარ
Но будеть гонка. Прощай Мишель, მამაჩემი მოვიდოდა და... (ნინოს ხელზედ ჰკოცნის)...
ნინო
თქვენი ლექსები გამომიგზავნეთ.
ბეგლარ
ახ! Забыл. დღეს დილას ლექსი დავწერე და დამავიწყდა, ვერ წამოვიღე თანა, ერთად მოგართმევთ (გავლენ ყველანი).
გამოსვლა მეოთხე
ნენე (მარტო) და მერმე აბრამა
ნენე
ბეგლარ ბრძანებულა, ახ! ნეტა როდის იქნება ჩემი ნინუცა იმას შეერთოს, რა რიგათ უყვართ ერთმანეთი... ოხ, რა რიგათ მიყვარიან რუსები, რომ მოახლების გათხოვება ჰსცოდნიათ, იქნება მეც მეღირსოს, ნინუცა კი დამპირდა ჩემი ბლუ აბრამა... ბლუ რომ არ იყოს უცხო რამ არის, მაგრამ რა უშავს სხვა ხომ არა აქვს-რა დამახინჯებული, არც თვალი, არც ცხვირი (იყურება ფანჯარაში). ქა, აგერ თითონ აბრამაც მოდის, წიგნები მოაქვს, უთუოთ ნინუცასთან იქნება.
ნენე
ხომ მშვიდობით ბრძანდებით ყმაწვილო?
აბრამ
მე, მე, მე, ჩე, ჩე, ჩე...
ნენე
რადა ჩეჩე?
აბრამა
მი-მი-მი ყვა-ყვა-ყვა...
ნენე (იცინის)
ყვა, ყვა, ყვა!
აბრამა
...ყვარხარ!
ნენე
ძალიან?
აბრამა
ძა! ძა! ძა!.. ი ი იყ... ან
ნენე
ბეგლარს უყვარს ჩემი ნინუცა?
აბრამა
ჰო!
ნენე
მაშ რატომ არ ირთავს?
აბრამა
მაყ, მაყ, მაყ.
ნენე
მამა არა შვრება. გაუწყრეს მამა ღვთისა!
აბრამა
ნუ-უ-უიი იი წყე... წწყე... წწყევლები!
ნენე
(ნენე იცინის და ქოქოლას აყრის. ამ დროს შემოვა ნინო)
გამოსვლა მეხუთე
იგინივე და ნინო
ნინო
Ах, здравствуй, Абрам!
აბრამა
(თავს დაუკრავს და მიართმევს ვარდის კონას და წიგნებს)
ნინო
საღამოზედ ხომ არ მობრძანდება ბეგლარი?
აბრამა
რა... რრრ... მო... მო...
ნინო (გახსნის წიგნს)
Ах, стихи!
აბრამა
(აქამდის სულ ენა ებმოდა და იძახდა "მო მო"... უეცრად დაიყვირებს) მოგახსენო! (ნინოს და ნენეს გაეცინებათ)
ნინო (ეტყვის აბრამას)
პატარა მოიცადე, იქნება მიხეილმა პასუხი მისწეროს? (გავა აბრამა, ნინო მივა დივანზედ დაჯდება და ძირს ჩაუჯდება ნენე).
გამოსვლა მეექვსე
ნინო და ნენე, მერმე მოწყალისეული
ნენე
გენაცვალოს ნენე, მეც გამაგონე, რუსული ხომ არ არის?
ნინო
ქართული ლექსებია.
(კითხულობს)
აგერ ცაში მზე ბრწყინვალებს
და განფანტა ღამე ბნელი,
შუქი მისი შენსა ფანჯრებს
ჰკოცნის ვითა საყვარელი!
აღსდეგ, აღსდეგ, კმარა ძილი,
კმარა ტკბილ სიზმართ ზმანება.
ისმინე ფრინველთ ჟღივილი!
იხილე დღისა შვენება.
აღსდეგ, ატკბე შენი ყური,
ვარდს ტურფათ დამღერს ბულბული,
უცხოთ უსტვენს მოლაღური,
შორის ტყით ისმის გუგული.
მზისა სხივსა ოქროს ფერად,
დაუფერავს შენი არე,
მე მოვსულვარ შენსა მზერად
აღსზდეგ ხილვით გამახარე!
აღსზდეგ მნახე, თავს დაგიკრავ,
მოგიძღვნი ვარდისა კონებს,
შენსა ხელსა გულს მივიკრავ,
გადგიკოცნი ლამაზ თვალებს.
(უკანასკნელ ტაეპს რომ კითხულობს, გამდელი მოწყალისეული შემოვა, მიეპარება და წაართმევს წერილს ხელიდგან)
ნინო
გადიავ, რას შვრები, არ დამიხიო!
მოწყალისეული
ვისგან არის ესა?
ნინო
ბეგლარისაგან.
მოწყალისეული
როგორ თუ ბეგლარისაგან? (ამოიღებს სათვალეს, კითხულობს ბოლო კუპლეტს ხმა-მაღლა)
გკოცნი ვითა საყვარელი,
გადგიკოცნი ლამაზ თვალებს...
(მივარდება სიანჩხლით)
ეს რა არის, კარგად გაზდილო ქალო? უი, უი, რა დროს დავესწარ. (ნენე გაიქცევა კულისებში და დაიმალება).
ნინო
გადია, რა არის და ლექსებია, ცუდი არა არის რა! რაზედ გიჟდები?
მოწყალისეული
რას ვხედამ ამ ურცხვსა! უი, უი, ვაი, ამ დღის ნახვასა.
გამოსვლა მეშვიდე
იგინივე და სიდონია
სიდონია
რა არის, გადიავ, რა ამბავია?
მოწყალისეული
(დაჯდება ხალიჩაზედ ძირს, იცემს მუხლებში)
რაღა არს, ჩვენი ლაფის დასხმა, ჩვენი სირცხვილი, ჩვენი ჩაქოლვა, ჩვენი სასაცილოები, ჩვენი თავის მოჭრა!..
სიდონია (შეშინებული)
რა არის, ვეჟო, არ იტყვი?
მოწყალისეული
შენი კარგი ქალის გამოაშკარება!
სიდონია
როგორ თუ ქალისა?
მოწყალისეული
მიეცი ინსტიტუტში გამოსაზდელად? შენ თუ არსად ებარე, ცუდი ქალი გამოგიყვანე, აქამდის სამზარეულოს კარებიც არ იცი! ახლა ასწავლე მიჯნურობა, ნესტან-დარეჯნობა, ვისრამიანობა, საარშიყო უსტრები!
სიდონია
როგორ უსტრები, აბა მიჩვენე!
მოწყალისეული
(წამოდგება, გაშლის ხელში დაჭუჭკნილს წიგნსა და უკითხავს)
აი.
გკოცნი ვითა საყვარელი,
გადგიკოცნი ლამაზ თვალებს!
სიდონია (დაეცემა დივანზედ)
უიმე, მე ჩაქოლვილსა!
ნინო (მივარდება დედას)
გენაცვა, დედავ, სამაგისო არა არის რა, ღმერთს გეფიცები.
სიდონია
რას ვხედამ ამ შეჩვენებულს, შე წყეულო!
მოწყალისეული
ჩუმად, არავის გააგონო (ახლა ის მივარდება ნინოს) რაზედ დაგვასხი ლაფი.
სიდონია (გამდელს)
ნუ ჰყვირი გადიავ, გენაცვალე, (ნინოს) შე წყეულო.
გამოსვლა მერვე
იგინივე და აბრამა
აბრამა
პა-პა-პა სუხი მი-იი ბო... (გააგრძელებს მინამ გამდელი ლაპარაკობს)
მოწყალისეული
შენ მოუტანე წიგნები? (უყვირის) ეი, ბიჭო ფილიპე, პაპუნა, (ბიჭები შემოცვივიან) გაათრიეთ ეს საძაგელი, ცემით მიჰყევით ამირინდომდი. (ბიჭები წაავლებენ საყელოში, მიათრევენ აბრამას).
აბრამა
ჩე-ჩე-მი რა-რა რა... ბბ... რალია! (გაათრევენ).
სიდონია (უძახის ნინოს)
აქ მობძანდი, ქალბატონო (შეაგდებს ოთახში და დაუკეტავს კარებს). აქა ბძანდებოდე, მზის სხივს არ დაგანახვებ, შე, შე, გასაქრობო! (გამდელი და სიდონია დასხდებიან ხალიჩაზედ, ტირიან, იცემენ მუხლებში).
მოწყალისეული
ახლა ტირი, რუსობანა მოინდომე, სახლში მიიღე დაუძინებელი მტრის შვილი, ყმაწვილი კაცი, ერთათ აკურკურე, არ იცი ესე მოხდებოდა, თითონ ის საზანდარი დასწერს ლექსებს, გადააბრუნებს ჩვენს ოჯახსა! კარგი საქმრო უშოვნე!
სიდონია
ერთი შეხედე, შენ არ მიქებდი,
შენ არ იყავი ილაჯს მიწყვეტდი,
კარგი შვილია მეუბნებოდი,
უცხო საქმროა, ყველგან ჰყვიროდი.
მოწყალისეული
რაო? არ გესმით, ერთი მიბრალე,
რა მომიგონე, შენ გენაცვალე,
ამას არ ვფიცამ, დიდათ მიყვარდა,
თითქმის ჩემ თვალწინ აქ გაიზარდა...
ვის რა ვუთხარი, რა დავიყვირე,
მე რა ვიცოდი, იყო მესტვირე.
უი-უი-უი! (წაიშენს მუხლებში)
გამოსვლა მეცხრე
იგინივე და მიხეილ (შემოირბენს).
მიხეილ
რა ანბავია, დედავ, მამაჩემისა ხომ არა შეგიტყვია რა?
სიდონია და გამდელი (ერთად)
შენი მატრაბაზობა, შენი სიპლუტე.
მიხეილ
Что за комедия?
სიდონია
წადი და ეხლა მიეც პასუხი ქვეყანას, შენ დააჩუმე ქვეყანა, რად მოსჭერი თავი მოხუცებულს მამაშენს...
მიხეილ
რას გადარეულხართ, არ მეტყვით, ერთი თქვით და...
ნინო (ოთახიდგან)
Мишель, меня заперли, отвори, я все разскажу!
სიდონია და გამდელი (ერთად)
ხმა გაიწყვიტე!!
მიხეილ
(დაინახავს სტოლზედ გასაღებს, აღებს კარებს ნინო გამოვა ნამტირალევი).
Да что такое!
ნინო
Я получила стихи от твоего друга.
მიხეილ
მიჩვენეთ ეგ წიგნი, წავიკითხო?
მოწყალისეული (აძლევს წიგნს)
აი, შეექეც.
მიხეილ (კითხულობს და იცინის)
ეს არის, ამაზედ ჰკლავდით ამ ქალსა. მე ერთი რაღაც მეგონა, მეორეთ მოსვლა გაქვთ, ღრიალებთ... წადით თქვენ ოთახში, დასხედით თქვენთვის, ერთ ისტორიათ არ გააკეთოთ.
სიდონია (მოვა მიხეილთან ალერსით)
გენაცვა, შვილო, მართლა არაფერი არ არის რა?
მიხეილ
არა დედაშვილობამ, წადით შინა, მე უკეთეს სასიამოვნოს გეტყვით რასმე, არ ვიცი მამაჩემმა რად დაიგვიანა მთაში. ერთი ჩამოვიდეს ნინუცას გაგითხოვებ!
სიდონია
იი, კარგია... ცრუო...
მიხეილ
აი, ნახავთ. (ნინოს) Ну, перестань хныкать. (სიდონია და ყველანი მიდიან. მიხეილ უჩვენებს მოწყალისეულისკენ) Вот кепинисхевская ведьма.
ფარდა ჩამოეშვება
მოქმედება მესამე
ოთახი ბეგლარისა, წიგნები კედლებზედ, ტახტქვეშ, სტოლზედ. პისმენი
სტოლი დგას, წიგნები აწყვია არეულად, ერთი საქმე ძევს ძველი და ერთი
ღერბოის ქაღალდები ძევს ზედა
გამოსვლა პირველი
ამირინდო, სოროზან, სარქის (შემოვლენ)
ამირინდო
შინ არ არის ბეგლარ, აბა ვნახოთ დაუწერია არზი თუ არა! არ ეგვანება შენ დაწერილსა სარქისავ, პეტერბუხული სხვაა და! (დახედავს და საშინლად დაიყვირებს) ბიჭო, ეს რა უქნია? ქართულად დაუწერია, ვაი შენს ამირინდოსა, როგორ დამავიწყდა, ვერ უთხარ, უთუოთ ქართული ეგონა!
სარქისა
ვა! Пелицонный არზი, კარგი რამ იქნება;
ამირინდო
აბა, ერთი წაიკითხე, ქართულს ჩვენი უწვერული კი ვერ დასწერდა, ქაღალდი წამიხდინა!
სარქისა (კითხულობს)
ვაა! ей богу ვაჰ, ჰსწორეთ ისეა!
ამირინდო (მხიარულებით)
ისეა განა, ქართულია, მაგრამ კარგი ზაკონები ჰწერია.
სარქისა
რის ზაკონი, აქ პროსბუ არ არის, აშუღობს, ლათაიებია.
ამირინდო (შეშინებული)
როგორ ლათაიები? ერთი წაიკითხე.
სარქისა (კითხულობს)
ვა ყურბან ზალუმის ხმაა.
აგერ ცაში მზე ბრწყინვალებს და განფანტა ღამე ბნელი... ჩვენი ივანგულა რა კარგად იტყოდა...
ამირინდო (დაიყვირებს)
რა დროს მასხრობაა, რას ამბობ, კაცო?
სოროზან (მივა და უყურებს ქაღალდებში)
ვაი შენ სოროზანსა! მართლა ლექსები არის, ბატონო, ვაი შენს სოროზანსა, ფიქრში ყოფილა!
ამირინდო
ლექსები? როგორ თუ ლექსები, ღერბოის ქაღალდზედ ლექსები, ვაჲ ოჯახო დაღუპვილო, ვაჲ სიბერის დროს შერცხვენილო, ვაჲ იმედო დაკარგულო, ოჰ, არზის წერა ვერ უსწავლია, ვაჲ ათასო თუმანო ოფლით ნაშოვნო და ტყუილად დაფანტულო...
სარქისა
აფსუს ფულებო, აქნამდისინ სარგებლის-სარგებელით სამი ათასი თუმანი გახდებოდა, ჩალიანი კი არა ნაწრეტიც შენ დაგრჩებოდა, ონოფრეს ყმად დაგისახლებდი.
ამირინდო
ღმერთო, ამისთანა უბედურება იქნება, ვინც იქიდგან გადმოდიან ერთმა არზის წერა არ იცის!
სოროზან
სარქის ბუღდანიჩ! ნეტა არც ონოფრეს შვილმა იცის წერა არზის, ა, ის აფიცრად რომ მოვიდა.
სარქისა
ნამცეცი, ამის შვილი კიდევ კაცია, ის სწორეფ ბუნბულია, ბურტყლი, ჰსწორეფ ქართველია, უკაცრავათ — ქარია უნდა მეთქვა.
სოროზან
ბუნება არის და ქართველს ხმალი უნდა ეჭიროს და არა კალამი.
ამირინდო
რით ვერ შეიტყე კალამი ხმლათ გაგვიკეთდა. ერთ ასოს დაბღაჭვენ და დარჩი მშიერი, ეი, ეი, ჩაიშალა ჩემი იმედი, ჩემი ნუგეში. (შემოკრავს ტაშს).
გამოსვლა მეორე
იგინივე და ბერუა
ბერუა
ლომინ გოდობრელიძე გახლამთ, თავი დაგიკრათ.
ამირინდო
ჰო, ეგღა მაკლდა, მთხოვს რასმე, მამაჩემი არ წამიწყდება... შემოვიდეს. (ბიჭი გავა).
გამოსვლა მესამე
იგინივე და ლომინ (შემოვა)
ლომინ
სალამი, ღმერთი გადღეგძელებს.
ამირინდო
რა ბრძანებაა.
ლომინ
შეგრჩა შენ ნუ მომიკვტე!
ამირინდო
ჩემს ბატონს ლომინს გაუმარჯოს!
ლომინ
(გადაიჯვარედინებს ფეხებს, მოიხრება და დაუკრავს თავს)
ჰო, ღმერთმან განდღეგრძელოს.
ამირინდო
მობრძანდი, დაბრძანდი, რა ქარმა მოგაგდო? სად ბრძანებულხარ?
ლომინ
ქალაქში გახლდი, ბატონო!
ამირინდო
როგორ მოგეწონათ, ამის მეტათ არა ბრძანებულხართ?
ლომინ
არა, მაგრამ ჩემგან რავა დაიწუნება, მაშინ უმეტეს რომ გადააცილა ქუთაისს, ვონს და ხონს — ქალაქებს... რავარც მსმენია განსვენებულის ჩემის ბაბუისგან, ლაშქარი რომ მიეწვიათ აღა-მაჰმადის ხანის დროს, შე ნუ მოკვდე, მისთანა ნაშოვრები ყოფილა, რაღა მოგახსენო. მისტონა ნოხის გული ჩამოეტანა რომე, შენ ნუ მომიკვდები, შენ, ას ფარად კი ღირდა, ქვე კი მონდომოდათ დიდ კაცებს, მაგრამ ვერ შელეოდა ნეტარ ხსენებული. ამასთან ქართულ აშურმების დაგვარად მოეტანა განსვენებულის თქვენის ბებიდაშვილისთვის ლეპინცკის ეკალატის ჩანახევი, სწორებ ამფართოვანი კი იყო აჰ, (ხელს გაუშლის).ამტენი ხნის განმავლობაში კიდევ კი ამფართოვანია (ორ თითს აჩვენებს).ქვე ბევრი დიდი კაცი დევიმდურე, მაგრამ ვერ შეველიე. შე ნუ მომიკვტები.
ამირინდო
ქალაქის სიდიდე როგორ გგონია?
ლომინ
ქვე არ მოგახსენე, რომ ამ ჩემს ქუდზედ სულ მთელი ტფილისი დაეტეოდა (მოიხდის ქუდს). რავაც ბაბუასგან გამეგონა, ახლა, ბატონო, გაზდილა, გავსილა, გაშვენიერებულა, ფრთები გეუშლია, ორი დღის საროინებელი შექმნილა გაღმათეთ და გამოღმა. მაგრამ საკვირველი მითხრეს, შუა დღისას რავარც ფუშკა გეიღებს დრიგინს, მაშინვე გეიზდება თურმე ქალაქი! დედა! დედა! დედა! რავარ მიუწთომელია ეს საქმე.
ამირინდო
უხუმრიათ, ხოლმე ზარბაზანი პატრების ზარების მაგიერად გავარდება, სადილი ჭამეთო.
ლომინ
ბატონო, საღამოზედ სცოდნიათ სადილობა, მომკლეს მშიერი, გვიან სჭამენ სადილს.
ამირინდო
არავინ მიგიწვია სადილათ?
ლომინ
კი, ბატონო... დედა, დედა, დედა! რავარი გამობრინჯული, გამოჩელეტებული წავედი. მივედი, მომეგება სახლის პატრონი, შევიხედე სახლშიდ მორთული, მაგრამ რა მორთული, სულ მთლად ლეპენცკურათ. შემიძღვანა წინ, ჯვარი აქაურობას (გაკვირვებით) სულ მთლათ ზურგიზურგს მოუქცევიათ და ისთე ჯდილარიან.
სარქის
ვა, გაბუტანა უთამაშნიათ!
ლომინ
არ ვიცი, შენ ნუ მომიკვტე. მიმიყვანა, მაჩვენა დაგრეხილი გოგორებიანი სკამი და მაზედ მიპირებს დაჯენას (შეწუხებით). მოვკტი, ბატონო, მისთანა ქალს უნდა შევაქციო ზურგი, რომ სულ პრიალ პრიალი გაუდის. რა გზა მაქვს მე უბედურს, დავჯექი, დავეფალი. რავაც მევინდომე ადგომა, გახდა გრიალი სკამს, გაფრინდა სკამი და მევიტაცე ქალი, თუ კედელს არ ჰსტაკებოდა და არ შევეკავებიე ორს საათზედ ქუთაის გადავარბენიებდი ქალიანათ.
ამირინდო და სარქის (იცინიან)
ამირინდო
სადილს როგორღა შეექეც, კიდევ ხომ არ მოგიტაცა სკამმა?
ლომინ
სადილზედ სხვა სკამზედ დამაჯინეს, მაგრამ მარჯვეთ ქე ვიყავ, თუ კიდომ მოვეტაცე, სტოლს ვსტაცებდი ხელს.
ამირინდო
რა მოგართვეს სადილათ?
ლომინ
მეიტანეს კუპატები, მოაყოლეს წვენი, რა წვენი. არც ჰქონდა ხორცი, არც ფოჩი, ასე ტყუილათე თფილი წყალი. მევიტეხე კუპატი, დავაწე წვენს და ხელათვე ვჭამე. გვერდით აგერ მომიჯინეს რუსი, ამოჰკრა ოთხი კობზი და სულ მთლათ ამოხვლიპა წვენი, მიმზერს უბედური ეგება ვუთავაზო; თუ უთავაზე გამიწყრება, თვარა წავწყდი. შიოდა უბედურს და ვერ ვაჭამე.
ამირინდო
კარგი ღვინოები ჰქონდათ?
ლომინ (შეწუხებით)
ღვინოს ნუ გამახსენებ, მან რომ მე საქმე მიქნა ნურა მტერს ნუ დამართვია, ნურას დღეში, ნურას დღეში ნუ გარეულა ის დღე.
ამირინდო
რა, ჩემო ლომინ?
ლომინ
ნუ მკითხავ.
ამირინდო
არ მოგეშვები, შე ნუ მომიკვდები.
ლომინ
აჰა, გეტყვი და თუ გამამხილე მომკლავ იმერეთში და ის იქნება.
ამირინდო
სასიკვდილო რა დაგემართება?
ლომინ
ის ბატონო, რომ გამბასვრენ, გამკილვენ და ექსორიას მიქმენ.
ამირინდო
არა, შენმა მზემ არ გაგცემ, მე ხომ მიცნობ, მწევარსაც კარგს გაჩუქებ.
ლომინ (აქეთ-იქით იყურება)
უცხო ხომ არავინ არაა აქანა?
ამირინდო
არა, ეს ჩვენი მეგობარი არის, არსად იტყვის.
სარქისა
მე ისეთი ჩუმი ვარ, როგოც ლოქო.
ლომინ
ღლავს ქვე კი გევხარ ცოტათი. პლურტი იქნება, მარამ მაინც მოგახსენებ: დამისხეს ღვინო, პლუტური თუ რაცხა, არ ვიცი... შე ნუ მომიკტები, რავაც დაასხეს სულ მთლათ ქაფათ გადეიქცა, ავიღე და ასე ტყუილა უცებად გადავკარ (დაიღრიჯება). შენი მტერი გამწარდეს, რავაც შენი ლომინის პირი გამწარდა! მე უბედურს ყრონტი ჩამიფხიკა! ვოხერს არც აქვს აღვირი, რომ კაცმა დეიკაოს. მეცა ცხვირში ბოლი, ვეღარ მოვასტარი და ასტე უცბათ გამომიხტნა ბუყი... (ამირინდო და სარქისა იცინიან დიდხანს)
სარქისა
ვა, ბოყინი, ხა, ხა, ხა, ხა...
გამოსვლა მეოთხე
იგინივე და იაია
იაია
ოო! ბატონს ამირინდოს ვახლავარ, მომილოცავს ბეგლარის მოსვლა. რაღა გიჭირს, ეხლა ვინ დაგიდგება წინა, დასვი და აწერინე არზები.
ლომინ
უიმე, მე უბედურს, ვერ მოგილოცე შვილის მობრძანება, ვეება ყაზახი იქნება ისა, არზის წერა თუ იცის? შენი ჭირიმე აგების დამიწერინო.
სარქისა (ჩუმათ ეტყვის ლომინს)
არზა, ასეთი არზის მწერალი გიშოვნო, რომ იმისთანა მოსკოვში არ იყოს.
ლომინ
მიშოვე შენი ჭირიმე, რასაც მთხოვს მივცემ.
სარქისა
კარგი, აქედგან წაგიყვან.
ლომინ
კარგი იქნება, წამიტანე!.. (აქამდის ამ ლაპარაკში იწვევს ამირინდო იაიას, დაჯდება და ჩუმათ ლაპარაკობენ)
იაია
ეი, მამა არ წამიწყდება, იმას მოგახსენებდი, მთელი ქალაქია და შენი შვილის ქება ისმის, საკვირველი მწერალი თურმეა!
ამირინდო (შეწუხებით)
კარგია, მამა ნუ წაგიწყდება ნუღარას მიბრძანებ, რის წერა, ბატონო!
არზა მივეცი მე დასაწერი,
თითქო არისო მოშურნე მტერი,
არზის ქაღალდზე რა დაეწერა?
ვიღასაც ქალზედ ეთქვა სიმღერა!
(იცინიან)
მე მოხუცებულს ცეცხლი მედება,
დღე არ მაქვს ძილი და მოსვენება,
ყმა და მამულსა სხვა მედავება,
თქვენ გამარჯვებას რა მელექსება.
იაია
ლექსები, ოო! საუცხოვოა, ხა, ხა, ხა! კარგი, მამა შენი ნუ წაგიწყდება, არ გეწყინოს, მაგრამ სასაცილოა არზის ქაღალდზედ ლექსები, ხა, ხა, ხა! ოჰ, მოვკვდი, ფერდები მეტკინა, ვეჟო, პეტრებრუხში რომ არ წასულიყო, მესტვირობას აქაც ვასწავლიდით, ვაჲ შენს იაიას!
ამირინდო
კარგი, მამაშენი ნუ წაგიწყდება, ხედავ რა მომივიდა, მე რა იმედი მქონდა, მინდოდა ნაწრეტზედაც შემეტანა საჩივარი...
სარქისა
ვა, რაღას უყურებ? მოხანი, დიანბეგთან იჩივლე, ერთი სიტყვით საქმეს გამოვიყვანთ:
შენ მოხანი იმ ნაწრეტში,
მერე ყველა ადვილია,
თუ ის შევა საჩივარში;
ტოჩკა და ზაპეტაია.
გეუბნები თუ სუდზედ მივარდა ამდენი ივლის, მინამ მეორეთ მოსვლაც მოვა, როგორც ჩვენი ემბერდი სწერამს.
ამირინდო
კარგი, გულს ნუღარ მიხეთქთ... იაიავ, ერთი ქალაქში იყავ ხომ, ეხლა, სად შეიყრებოდით ხოლმე? სალაყბოზედ თუ ყაბახზედ?
იაია
ჰო, ნუღარას მიბრძანებთ, სად არის სალაყბო, სხვა სახელი დაურქმევიათ, გახსომს, ამირინდო, ხეებზე რომ დავსხდებოდით, ჰეი, ეი დროვ, ვაჲ, დარბაისელთ ამოწყვეტასა. ყმაწვილ კაცს რომ შეეყარო — ერთ ნიმუტს არ დადგება ხმა გაგცეს, ერთს ქუდ მოგიხდის, გაგიღრეჭს უკაცრაოთო და მირბის.
ამირინდო
სასამართლოში რომ საქმე გქონდა, სად დაისვენებდით ხოლმე?
იაია
ჰო, ბატონო, კარგათ მომაგონეთ, რას მოგახსენებდით? დიახ, იმას მოგახსენებდი, სასამართლოში შუადღემდის ხომ ტოროჟები არ შეგიშვებენ. მე უწინდებურათ შევიწიე, მამწვდა ტოროჟი და კინაღამ გამომახია კაბა. უწინ ხეები მაინცა გვქონდა, იმის ქვეშ ვისხედით. ეს არაფერი. ჰო, რას მოგახსენებდით? იმას მოგახსენებდით, და კიდევ იმას მოგახსენებდით, ბატონო, შუადღემდი სანახავათაც ვერ მიხვალ სადმე. არამ თუ ბატონებს, ბიჭებსაც ჰსძინავთ!..
ამირინდო
ეტყობა იმათ ულო არ დაეწვით, ვერც პურს მოიყვანენ.
იაია
რა ბრძანებაა, ბატონო, ჰო, რას მოგახსენებდი, კარგია, მამაშენი ნუ წაგიწყდება.
გამოსვლა მეხუთე
იგინივე და ბერუა
ბერუა
ზაალის ბიჭი გახლავთ. ბატონმა ლიახვის ტოტი დაწყვიტაო და სადილათ თქვენი სტუმრებით გთხოვათო.
ამირინდო
აბა, ბატონებო, რას იტყვით?
სარქისა
ახალი თევზი კარგი რამ არის, ბიჭო, ზაფრანა წამოიღე, ასეთი რამე მოვხარშო, ჰა.
ლომინ
მწერალთან არ წემიტან?
სარქისა
სადილი ვჭამოთ და მერე.
(გავლენ ყველანი. სარქისა დარჩება უკან, სცენასთან და ამბობს)
საკვირველია ქართველი,
რაც უნდა ჰქონდეს ნაღველი,
თუ მეგობარი შეხვდება,
მაშინვე დაავიწყდება.
ჭკვიან კაცს ბედი არ აგდებს,
იმის ქონება ჩემია,
შვილი ვერ უწერამს არზებს,
არ იცის ზაპეტაია.
არზის წერის მაგიერი
უსწავლია ლათაია,
ისაც დარჩება მშიერი
(ჯიბეზე დაიკრავს ხელს)
ტოჩკა და ზაპეტაია.
(გავა)
გამოსვლა მეექვსე
ბეგლარ (მარტო)
ბეგლარ (უყურებს ფანჯრიდან)
არ ვიცი ჩემ ბლუ ბიჭს რა დაემართა, პასუხი არა მომიტანა რა ნინუცადგან. Верно и он завел интриги... რა მშვენიერი დღე არის! (ოცნებობს. ფანჯარაში უყურებს)
ვიშ, ამ მშვენიერს კეთილსა ჰაერს,
ნეტარ ვინცა შენ კალმითა დაგწერს,
შეხედეთ ცასა,
ლაჟვარდოვანსა,
წმინდას მშვენიერ ქალწულოვანსა,
უყურეთ წყალსა
მოკამკალმალსა,
მჩქეფრად მქუხარეს —
გული მიხარეს!
ხუჭუჭთა ტყეთა —
ზურმუხტებ ველთა!
აჰა, ყურს ატკბობს ბულბულის სტვენა,
თითქო მე მესმის ფრინველთა ენა.
აი, კაკალზედ ვხედამ მსხდომ გვრიტთა,
როგორ იხარეს ერთად შეყრითა!
მესმის ტორუა უცხოთ იმღერის,
ამ ნანგრევიდგამ ბუ გამობღვერის.
მოდით მერცხალნო, მომეცით ფრთენი,
მიწით შევიქმნე აღმასაფრენი,
აღვფრინდე მაღლა და კვალად მაღლა,
რომ მე ვხედვიდე ქვეყანას დაბლა!
გავშალო ფრთენი
სანავარდენი,
ვნახო რა მზისა
შარავანდენი;
მერე რძის გზასა,
ვარსკვლავთა კვალსა,
შეუდგებოდე
მნათობთა სვლასა,
მთვარესა ვრცელსა,
ღამესა ბნელსა
განვსჩხრევდე მათში
საცხოვრებელსა.
(მოწყენით)
გარნაღა ვაჲ მე ღვთისა ქმნილი
ვარ ამა მიწას მაგრა მიკრული,
ვკვირობ რად მომცა გონება, ნება,
თუ რომ სიკვდილით სულ დასრულდება
ჩვენი იმედი და ჩვენი ბედი.
ასე სიზმარებ თუმცა განქრება,
სიცოცხლის სიმი უეცრად ჰსწყდება.
კაცი ამისთვის რათ იბადება?
(დაფიქრდება)
მაგრამ რა უჭვრეტ მზესა, მთვარესა,
ან მნათობთ ვარსკვლავს ცისა მყარესა,
იდუმალ მეტყვის მე სინიდისი
სხვა სოფლისათვის არს სამზადისი!..
გამოსვლა მეშვიდე
ბეგლარ და აბრამა (შემოვა სერთუკ დახეული)
ბეგლარ (შეშინებული)
რა ამბავია, ბიჭო?
აბრამა
რა... რა... მოუ-მოუ-მოუ-კლლლეს...
ბეგლარ
ვინა?
აბრამა
ქა... ქა... ქალებ...
ბეგლარ
ქალმა? Что он врет!
აბრამა (ტირის)
გამოსვლა მერვე
იგინივე და ონოფრეს ბიჭი (წიგნს ბეგლარს მიართმევს)
ბეგლარ (კითხულობს)
“კვლავ აღარ გაბედოთ ამ გვარი მოწერა და გთხოვთ აღარც ჩვენ სახლში გაიაროთ. ნინა”.
ბერუა
ბატონო, გვიბრძანეთ ჩვენც ემაგას ვცემოთ, შენი რისხვა არა მაქვს, სახლს ზედ დავანგრევთ თავზედ ონოფრეს.
გამოსვლა მეცხრე
იგინივე და სოროზან
სოროზან (შემოვა)
ღმერთი გადღეგრძელებს, ნუ ინებებ, სისხლი მოხდება. ნუ გაგზავნით მამიშენის მზესა, თქვენ ნუ გაერევით.
ბეგლარ (სოროზანს და ბიჭებს)
წადით ყველანი, ფეხი არავინ გადგათ (გავლენ).
გამოსვლა მეათე
ბეგლარ (დადის გაჯავრებული, მერე გულხელ დაკრეფილი)
დაუდგრომელო დედაკაცო! ვით შემოდგომა,
შენ ვინ გასწავლა ეშმაკივით კაცთ შემოდგომა?
ვინ მოგცა სახე ანგელოზის და სული კი ქაჯის,
იქნებ გეგონოს ამა სოფელს ვერავინ დაგსჯის.
კაცის ფერცხალო, მაცდულარო, ბურტყლო ოცნების,
გველებრივ ჭრელო, კაცთ გულთ მხვრელო, მახინჯ გონების.
(მომატებულის გაჯავრებით)
ოჰ, თუ შემეძლოს შემოგბეროთ სამუმის ქარი,
რომე თქვენითა სულ აღვავსო მდინარე მტკვარი,
ან მიქცეთ კბილსა, ლომისა ღრძილსა, ყბა დასატევსა,
რომ ქალთა სახეს დაღეჭვიდნენ, როგორც რომ კევსა.
წარვედ მაცდურო, უგუნურო, გაგსრეს ვით გველსა,
გაგიჭყლეტ თავსა, ამოგთხრი თვალსა, კაცთ მომწამვლელსა,
ვიქცევი სენად, გარდასაშენად თქვენის სქესისა...
გიწამლავთ გულსა, გიშხამავთ სულსა, შექნით ჭლექებად,
დღესა კეთილსა, არ მოგცემთ ძილსა, გეცეთ მეხებად.
(დაფიქრდება, მწარის ღიმილით)
საწყალო შტერო,
თავისა მტერო,
ვინ გმქნა უფალი,
დასთრგუნო ქალი,
ღვთისა ქმნილება.
მშვენიერება!..
საბრალო თავო, მღერალთ რიცხვში როს დაიბადე?
რისთვის დამდაბლდი ქალისაგან, რად გარდიბადე.
შენ გქონდა ფრთენი
აღმასაფრენი,
ზესანავარდი,
ეთერს მცხოვრები,
ცისა მარები;
სად გადმოვარდი?
რა გქონდა ერთი
ხალხთან საერთი,
მიწას რად ეკარ?
უმჯობეს იყავ,
მზით დამწვარიყავ
ვითარცა იკარ!
(კრესლაზედ დაეცემა. გული შეუწუხდება).
გამოსვლა მეთერთმეტე
იგინივე, გამდელი, გოგოები (შემოცვივიან, მიცვივდებიან
ბეგლარს, ღილებს უხსნიან, გულში უბერვენ)
ლომისეული
გენაცვა, შვილო, აბა, რას შვრები,
ჯადოქრებისთვის რისთვისა ჰკვდები?
არ დამიჯერე, გახსოვს, გიშალე,
რაც მოხდა, მოხდა, რად შეიშალე?
ეშმაკს აფურთხე და დაივიწყე,
გამხიარულდი, მღერა დაიწყე!
(გამდელი ჰყვირის) არიქათ, გიგაურის ცოლი მოიყვანეთ, მარქიტა...
გოგო
გულს უფრიალებს.
ლომისეული
შეჰბერე თვალებს.
გამოსვლა მეთორმეტე
მარქიტა (შემოდის)
მარქიტა
მშვიდობა სახლსა ამას!
ლომისეული
კარგი, დედაშვილობას მალე შეულოცე.
მარქიტა
გენაცვა რა მიზეზია, კაკალ ქვეშ ხომ არა წოლილა, წყლის პირს?
აბრამა
რა რომ... ეძინა...
მარქიტა
გენაცვა, გამდელო, თქვენგან არ მიკვირს კაკალ ქვეშ, წყლის პირს.წოლა, (საიდუმლოთ) ავის ქარისაგან იქნება.
ლომისეული
ჩუმად, ნურსად იტყვი!
მარქიტა
(ხელსახოცით გულს უზომავს, ულოცავს, ამთქნარებს, დატირის)
გულო, გულის ალაგასა,
ჩაჯექ ბუდის ალაგასა,
შენ არ გიხდება ხტომა,
გმართებს მშვიდათ დადგომა!
გულო, გულის ალაგასა,
ჩაჯექ ბუდის ალაგასა!
გულმა დაუწყო ფრენა,
შეშინებულის ქშენა,
ჯვარო პატიოსანო,
ამას მიეცი ლხენა.
გულო, გულის ალაგასა,
ჩაჯექ ბუდის ალაგასა.
მობრძანდა წმინდა ელია
ღრუბლით არს შემოსილია,
ეტლსა მისს მოაქვს გრიალი,
გადუგდოს გულის ფრიალი!
გულო, გულის ალაგასა,
ჩაჯექ ბუდის ალაგასა.
ბეგლარ (მოსულიერდება)
გამეცალენით, თავიდგან მომშორდით, გადით მეთქი!
(ჩამოეცლებიან და კულისებიდან უყურებენ. ბეგლარ დადის და აიღებს სტოლიდგან ალბომს, მიიკრავს გულზედ და დაიწყებს ლაპარაკს. მარქიტა კულისებიდან გამოიშვერს ხელსა, დანა და ნახშირი უჭირავს და ბუტბუტებს)
ბეგლარ
ჩემო სულისა აღმაშფოთო და ჩემო ბედო,
ჩემო სამოთხევ, ჯოჯოხეთო, ჩემო იმედო.
(დაფიქრდება)
ეს არის ჩემი სოფლის დიდება,
ლიტონი კაცი როგორ მიხვდება,
რომ ჩემი გული,
არს დაკუწული,
და მისგან შევქმენ ტრფობის ანბანი,
არავის ესმის ამის საგანი!
და თქვენცა ერნო,
მწერალთა მტერნო!
სავსენო შურით!
თქვენ არ იყავით დასცინოდით დიდ ბაირონსა,
თქვენ არ იძულეთ განაშორეთ მშობლის სირონსა
ტორკვატო ტასი?
ვერ სცანი ფასი,
უწოდეთ მტერი,
ჰქმენით პყრობილი,
მის მღერა ტკბილი,
არ მოიგონეთ!
თქვენში არ იყო კამოენსი მოკვდა მშიერი,
თქვენ არ სდევნიდით დიდსა დანტეს, იყავით მტერი?
და ოვიდია რომისაგან რისთვის განაგდეთ?
იქნებ მეც მისებრ მომიძულოთ არვის დაგნანდეთ.
(დაფიქრებული ნელ-ნელა გავა)
ფარდა მძიმედ დაეშვება
მოქმედება მეოთხე
ოთახი სტრაპჩისა. პისმენი სტოლთან ზის სტრაპჩი
გამოსვლა პირველი
ხარიტონ ფილიპიჩ (მარტო), მერე ივანე
Харитон Филипич
Иван!
Иван(За кулисами)
Сейчас!
Харитон Филипич
Переводчик не приходил?
Иван(входит)
Какой-с? судейский, то есть Бугданич?
Харитон Филипич
Ну, да.
Иван
Никак, теперь идет (Уходит. Входит Бугданич)
გამოსვლა მეორე
ხარიტონ ფილიპიჩი და სარქის ბუღდანიჩ კუმუხტოვი
Харитон Филипич
Аа... Здравствуй Бугданич! Где бывал.... Кажись ты был опять у Амириндо... Ха, ха, ха...Чай, несколько точек там не досчитал, а?
Бугданич
Что-ж делать, Харитон Филипич, когда бог не дал голова грузину? Настоящий баран голова.
Харитон Филипич
А ты как хороший овчар, т.е. чобан по вашему, умеешь стричь баран.
Бугданич
Ва! Человеку бог дал ум, надо потребить! Для грузина деньги, как наши говорят: апсус, т.е. жалка. Грузинский карман всегда такой дырка есть.
Харитон Филипич
Все хорошо, любезный, но ты для меня не стараешься, не хочешь со мной дружится.
Бугданич
Как-же? Я докажу, что для вас много сделал.
Харитон Филипич
Что-ж ты сделал?
Бугданич
Сию нимут подарки принесут.
Харитон Филипич
От кого?
Бугданич
От жирный баран, Амириндо.
Харитон Филипич
Нет, брат, он старый скряга, кляузник, дело не правое.
Бугданич
Эй, Харитон Филипич, пожалуйста, слова на крышу не бросай. Отчего за свой пот не взять, когда дает?... Не чистое можно сделать абрунди, вашу пословиц.
Харитон Филипич
Скажи, Бугданич, правду и ты и Рафаель поделились с судьею, что за точки и запятые содрали с Амириндо.
Бугданич
Судью? Черный камень ему дам, одно дело просил, не сделал. Еще ругает, какой пустой голова, ей богу, Харитон Филипич. Он отсуда такой пойдет голый, как дебришь голодный, как кошка в великий пост.
Иван (Из передней)
Сторож из суда.
Харитон Филипич
Ах, забыл что сегодня торги, Скажи сейчас буду.
Бугданич
Ва! немного подожди, подарка принесут, а Харитон Филипич, Зураба дело можно абрунди сделать.
Харитон Филипич
Это зависит любезный от обстоятельства. Я знаю и абрунди и дабрунди и цабрунди.
Бугданич
Известно, умный человек! Нимножка погоди да! Подарку принесут.
Харитон Филипич
Пусть подождут. Иван (Иван входит) коли будет бичо или князек, скажи чтоб он подождал.
Иван
Слушаюсь.
Харитон Филипич
Пойдем Бугданич, дай руку, но так мы с тобой...
Бугданич
Ва, ва как мы будем стричь и брить, ты только слушай меня.
(ხარიტონ ფილიპიჩ და ბუგდანიჩი გადიან)
გამოსვლა მესამე
ივანე (ოთახს ჰგვის). შემოდის ბეგლარი
Беглар
Здравствуй любезный.
Иван
Здравствуйте, Кого вам угодно?
Беглар
Мне нужно стряпчаго.
Иван
Т.е. Харитон Филипича? - Приказал дожидатся. Угодно подождите, коли не пыльно будет вам. (Иван уходит).
გამოსვლა მეოთხე
ბეგლარ და მიხეილ (შემოდის)
ბეგლარ
ოჰ, მიხეილ შენც აქა ხარ?
მიხეილ
დიახ. შენ რას აკეთებ?
ბეგლარ
ნუღარ მკითხავ, ლამის გავგიჟდე.
მიხეილ
რა ღმერთი გიწყრება, აი მის მადლმა, უყვარხარ ნინოს, მე მოგიხერხებ.
ბეგლარ
შენი იმედი მაქვს, ერთი ამ ხათაბალიდან გამომიყვანე.
მიხეილ
გამოგიყვან.
ბეგლარ
რომ ჯერ არ იცი, რათა ვარ აქა?
მიხეილ
უთუოთ მამაშენი გამოგზავნიდა.
ბეგლარ
ეგ არის, აი ბეჭედი გამომატანა, ქრთამი მიეციო!
მიხეილ
მეც ქრთამი მოვიტანე.
ბეგლარ (იღებს ბეჭედს)
Пожалуйста, აჰა, შენც მიეც მამაჩემის მაგიერათ ესა.
მიხეილ (იცინის)
რას ამბობ, როგორ იქნება, როდი აიღებს.
ბეგლარ
აბა, მეც მაგისი მეშინია, пожалуй обидется, ისტორია არ გამოვიდეს რა! Дело щекотливое.
მიხეილ
Пустяки, შენგანაც აიღებს, ჩემგანაც, მაგრამ ცალცალკე უნდა მივცეთ. ჩალიანი ნინოსია, გესმის, смотри женись.
ბეგლარ (გამოართმევს ხელს)
Как тебе не стыдно. ჩალიანი, ужасно нужно. მე სიყვარული, სიყვარული მინდა.
მიხეილ
Она любит братец... ვიღაც მოდის, სტრაპჩი არ იყოს, ჯერ შენ მიეც (გადის)
გამოსვლა მეხუთე
ბეგლარ (ზის სკამზე დაფიქრებული) სტრაპჩი (შემოდის და ათვალიერებს
დამჯდარს თავიდან ფეხებამდე),
Харитон Филипич
Он что-то не грузином смотрит...
Беглар (Встает)
Честь имею рекомендаваться... Я сын Амириндо.
Харитон Филипич
Слуга покорный, прошу покорно, садитесь...
Беглар (Садится. Пауза)
Прелестный день.
Харитон Филипич
Хорошо-с...
Беглар
Вы верно гуляли.
Харитон Филипич
Нет. Я был в суде.
Беглар
Да, и после службы можно делать мацион или верхом... Вы ездите верхом?
Харитон Филипич
Нет, не учился, и правду сказать некогда.
(Занялся расмотрением журнала)
Беглар
Вы редактор какого-нибудь журнала?
Харитон Филипич
Известно, судейского журнала.
Беглар
Скажите, пожалуйста, есть ли писатели?
Харитон Филипич
Помилуйте, слава богу, есть кому писать, судья, четыре заседателя, хотя не все писаки, секретарь, столоначальники.
Беглар
Ах, как приятно иметь таких образованных чиновников. Скажите пожалуйста, есть ли между ними поэты.
Харитон Филипич
Нет-с... Да правда, переводчик орет по персидски, туземцам нравится.
Беглар
Вы кажется меня не поняли, я вас спрашиваю, есть ли поэты, т.е. стихи пишет-ли кто-нибудь?
Харитон Филипич
Помилуйте, нам некогда глупостями заниматься.
Беглар
Как, по вашему Шиллер, Гете, Шекспир, Байрон, Калдерон были глупые?
Харитон Филипич
Извините. Не понимаю князь ни вашего Нерона, ни Шулера. Вы лучше князь скажите без рифмы пиитики, вы верно за делом пожаловали ко мне. Ей богу совестно, но право некогда, скажите без церемоний.
Беглар (Встает)
Простите меня, я никак не смел... не мог, но батюшка приказал отдать вам этот перстень.
Харитон Филипич
Давно бы вы сказали, а то вы меня замучили. Извольте (протягивает указательный палец), наденьте. — Теперь мое почтение. Я знаю, готов все сделать. Кляняйтесь батюшке.(Беглар уходит).
გამოსვლა მეექვსე
ხარიტონ ფილიპიჩი და მიხეილი (შემოდის)
Михаил
Харитон Филипич — мое почтение.
Харитон Филипич
Слуга покорный, ваше сиятельство. Пожалуйста, садитесь, что прикажете.
Михаил
Харитон Филипич, скажите, мне правду и прямо, я люблю откровенность, вы сейчас взяли перстень у сына Амириндо.
Харитон Филипич
Я не брал...
Михаил
Не говорите, я все знаю.
Харитон Филипич
Убей меня бог, не брал, поверьте совести.
Михаил (Берет за руку)
Да, вот он, этот перстень.
Харитон Филипич
Я вам говорил, что я не брал, а сами надели. Видите, я прав.
Михаил
Вижу теперь. Вот с моей стороны вам 100 руб. депозиток.
Харитон Филипич
Обижайте князь, не беру.
Михаил
Потому я положу под подушку.
Харитон Филипич
Как угодно, но взяток не беру. Я дал себе честное слово.
Михаил
И прекрасно, очень честно. Но как теперь дело сделайте?
Харитон Филипич
Я сделаю абрунди.
Михаил
Ведь и от Амириндо взяли перстень.
Харитон Филипич
Во первых я не брал, а сам надел. Да по делом кляузнику. Пусть не присваивает чужую собственность.
Михаил
Чудесное правило. Прощайте, не забудьте абрунди.
Харитон Филипич
Будьте уверены. Даже габрунди сделаю.(Михаил уходит).
გამოსვლა მეშვიდე
ხარიტონ ფილიპიჩი, სარქის ბუღდანიჩი და ლომინ
(შემოდის)
სარქისა
Харитон Филипич! Вот один имеретинский баран голова, т.е. князь! Дела имеет.
Харитон Филипич
Что он хочет?
სარქისა
რა გინდაო?
ლომინ
რავა რა მინდა, არზი... ცოლი მინდა შევირთო.
სარქისა
Он говорит прошение, говорит нужно, хочу женится говорит.
Харитон Филипич
Какое же нелегкое ему мешает, пусть женится.
სარქისა
მერე რომელი სუმბუქი გიშლის, შეირთეო.
ლომინ
რავა არ მიშლიან, ნებას არ მაძლევენ, ბატონო!
Саркис Б.
Как-же мешает, не позволяют, говорит.
Харитон Филипич
Кто мешает?
სარქისა
ვინ აგრივაო?
ლომინ
ამრიეს კი არა, გადამრიეს, ვერ გავაგებინე ტლომაჩს, სუნელია.
სარქისა
მითხარ და...
ლომინ
აა, ბატონო, გითხრობ, ბღარობის ერთი პაწია ქალი შემრთეს და გამაშვებინეს, ბღარები ხართო. ეს ხომ არაფერი, გამაშვებიეს, გაიგე?
სარქისა
როგორ ბღარობის? რა არის, ჰო? ბარობა ესე იგი გაზაფხულობის ბარვა რომ არის ვენახის!
ლომინ
უჰ, უჰ... რას ამბობ? რავა გაზაფხული, ბარე ხუთი გაზაფხული გევიდა. ბღარი არ იცი. პაწია, პაწია.
სარქისა
ოჰ, ახლა გავიგე, მითხარ მერე.
ლომინ
ის პაწვიკობა ხომ არაფერი, გამაშვებინეს. არ დაითვლება. მეორე, ჩემო ბატონო, როსკიპი იყო და მე გეუშვი. ესეც ხომ არაფერი, არც ის და არც ის. ერთი შევირთე (ტირის) და მომიკვდა და ახლა მეორეს ვირთავ და არ მცემენ ნებას, გეიგე.
სარქისა
ვა, თეთივე, სამი ცოლი გყოლია, მეოთხეს ირთავ, განა ნებას მოგცემენ?
ლომინ
რას უბნობ, შე უბედურო, რავა სამი! ის ერთი ხომ თითონ გამაშვებინეს, მეორე მე გუუშვი, მესამე მოკვდა... ის ორი ხომ არაფერია, რომ მოკვდა ის ერთი და ახლა მეორეს ვირთავ გაიგე?
სარქისა
Вот баран голова.
Харитон Филипич
Что он говорит?
ლომინ
ჰა,.. ვერც ამან გაიგო. (სტრაპჩის) თარჯიმალი ნეზნაიტ ბატონო.
სარქისა
Чихи-махо говорит, он говорит был маленки, женился, но маленки говорит и говорит, это развод сделали, говорит, второй женился говорит... (იმერელისაკენ) მეორე რა იყო, რო გააგდე?
ლომინ
როსკიპი.
სარქისა
როსკიპი. ჰო ვიცი. Второй женился, говорит кипит вода говорит, третий умер говорит, тепер хочет опять жениться.
Харитон Филипич
Кто-же позволит ему жениться; на четвертой жене редко кто жениться.
სარქისა
არ იქნება, ბატონო, ოთხი ცოლი.
ლომინ
აა, თანჯიმალ ნეზნაით, ბატონო, ესთეა, ბატონო, შენი საკადრისი რუსული არ ვიცი, მაგრამ ქვე-კი ჰო, ადნა ჟენა მალინკა პომოდდკა, ჟენა, დურაკ უშველებელი, დურაკი იყო, ტრი ჟენა უშლა ი პრაპალ, ჩეტირე ჟენა ხარაშო და ადინ ესააა... ახლა იცი.
სარქისა
ვიცი კარგა, ბატონო. ერთი პატარა, ორი ცუდი, სამი მოკვდა, ოთხი არ იქნება...
ლომინ
კაი შენს გუნებას, თუ არ იქნება. (პუბლიკას) არავინ ხარ ქრისტიანები, გააგებინეთ, სუნელები არიან.
Саркис
Такой дела Харитон Филипич просит: напишит позволить, не позволит, деньги возми...
Харитон Филипич
Поторгуйся.
სარქისა
რას იძლევი?
ლომინ
ოცდაათი კაკალი მანეთი მაქვს და შენც ცალკე გემსახურები.
სარქისა
მე რას მაძლევ?
ლომინ
ასეთ კულას გამოგიგზავნი, ვერცხლით შეჭედილს, რომ ღვინო დალიო, რაკრაკი გაჰქონდეს პირში (იქით) თუ ერთი დავაწერიე, კორტოხეთი გადვიარე. აჰა, მამა უცხონდა.
სარქისა
კარგი, გადასაწერი არზისა?
ლომინ
ღმერთი არა გაქვს, ერთი მანეთი დამრჩა, ვერ დავშლი.
სარქისა
როგორ მანეთი? გადასაწერი ორი თუმანია.
ლომინ
უუჰ, ბიძია, მშვიდობით, შენ და მაგან შეირთეთ, ორმოცდაათ მანეთათ არ ღირს ცოლის შერთვა, მშვიდობით.
სარქისა
მოდი, კარგი, მოიტა.
ლომინ
(იღებს ქისას,სთვლის სამ თუმანს, — აძლევს)
აა, ბატონო.
სარქისა
ერთი მანეთი გადასაწერი.
ლომინ
ვერ დავშლი გეუბნები, არ მაქვს ნაშლად.
Харитон Филипич
Ну бог с ним, бери
სარქისა
მაიტა, კარგი. (ართმევს) Харитон Филипич, еще найду какой - нибудь баран голову. (იმერლისაკენ) წადი და სამი დღის უკან მოდი. (გადიან)
გამოსვლა მერვე
სტრაპჩი (მარტო)
Харитон Филипич
Да-с, все отказываются здесь служить, а по мне кто умеет сделать абрунди, тому везде тепло. Главное, не нужно многого. Я человек не прихотливый, я ничего не требую. Коли дадут сами за каждое дело по десяти червонцев, и довольно. У нас в суде дел гражданских 1.500, уголовных 150, вот вам и капиталец, а другие наши братья кричат — уезд неурожайный. Что же делать? Не везде Нуха, Карабах и Ганджа. Там, батюшка, Калифорния!
(ფარდა ჩამოეშვება)
მოქმედება მეხუთე
გამოსვლა პირველი
ნინო (ზის თავის ოთახში, წიგნი უჭირავს. დაფიქრებულია)
ნინო (მარტო)
იქნება გამართლდე დიდი ხნის ჩემის სიყრმის იმედო:
ნეტარ ჩემო საყვარელო, ამ ჩემ გულში ჩამომხედო,
შენ მუნ ნახავ: სიყვარული, ვით ლამპარი ანთებულა
და ზეცისგან ტრფობის ტახტი შენ საჯდომად აგებულა.
გამოსვლა მეორე
ნინო და ბეგლარ (შემოდის)
ნინო
ახ!
ბეგლარ
ნინა! ნინა!
ნინო (ვითომ ებუტაბა)
ბეგლარ
მიწყრები? (ართმევს ხელს და აკოცებს)
ნინო
მადლობელი გახლავართ, კარგა შეგიქცევივარ, კარგი, მე მაგრამ ქვეყანას რაღას ემართლებოდი!
ბეგლარ
Прости Нина, სიყვარული მოუთმენელია, მე მეგონა, მე მეგონა მოტყუებული ვარ მეთქი.
ნინო
გეტყობა კიდევ ეჭვში ხარ, რომ ქართველმა ქალებმა სიყვარული არ იციან!..
ბეგლარ
შენა ხარ პირველი და ამისთვის უმეტეს შემიყვარდი.
გამოსვლა მესამე
იგინივე და მიხეილ
მიხეილ
ბეგლარ! თქვენი საქმე კარგად მიდის. წადი მამაშენთან, იაია დაუბარებია, ეცადე მოციქულად გამოგზავნო.
ბეგლარ
რა ეშმაკი მათქმევინებს სიტყვას, ასეთი ყოფა აქვს რომ გამდელიც ვეღარ შესულა იმასთან, კინაღამ დიანბეგი გალახა რომ გამოეცხადა, ფიცავს მას არ დავანებებო.
მიხეილ
წადი გეუბნები, ახლა მოკაკული იქნება მამაშენი (ბეგლარ მივა ნინოსთან, უყურებს და ხელზედ ჰკოცნის) Ну, убирайся, без нежностей, მოესწრები, მაიცადეთ სიყვარული გაგიცივდებათ. (ბეგლარ გავა)
გამოსვლა მეოთხე
იგინივე და ონოფრე (შემოვა შეწუხებული)
ონოფრე (მიხეილს)
მადლობელი გახლავარ, კარგად გასჯილხართ, იმედი მაქვს რაც მამულები მაქვს, ისინიც დაჰკარგო, ვეჟო. ის გაუმაძღარი დათვი ხომ ნაწრეტზეც დამიწყებს დავას? ბიჭო, რა უყავ ათი თუმანი, რომ გაგატანე?
მიხეილ
მივეცი, სადაც გამატანეთ.
ონოფრე
სტყუი, მამაჩემი არ წამიწყდება! უთუოდ ქაღალდში წააგე.
მიხეილ
გეუბნები რომ მივეცი. ნუ შეწუხდებით, ღმერთი მოწყალეა!
ონოფრე
არა შვილო, მე ქალაქის სასამართლოების ფულები ვინ მომცა, წამართო, წამართო! რა ვქნა, ერთი სისხლს კი მოვახდენ და...
მიხეილ
კარგი იქნება ასი დღის ჭაობისათვის ერთმანეთი გაწყვიტოთ.
ონოფრე
ნუ გასცემ ხმასა და ვნახოთ თუ სხვა მამულებიც არ წაგვართვას. მე, შვილო, დღეს არა ხვალ მოვკვდები, შენ მშიერი დარჩები.
მიხეილ
მე არა მიშავს რა სამსახური დამარჩენს.
ონოფრე
ამას რას უპირებ (აჩვენებს ნინოზედ)
მიხეილ
ამას ჩალიანს გავატან მზითვად.
ონოფრე
კიდეც მასხარობ, ჩალიანი ხომ იმას მისცეს.
მიხეილ
დიანბეგთან მოვახერხე, იმან გამოუცხადა, რომ ონოფრეს უნდა ჩავაბაროთო.
ონოფრე
და როდემდის მოატყუებთ.
მიხეილ
იქამდის მანამ... (ნინოს ეუბნება) წადი შენს ოთახში... ბეგლარს ნინოზედ ჯვარს არ დავწერ (ნინო გავა)
ონოფრე
ძალიან არ იყაბულებს?
მიხეილ
მე ვაყაბულებინებ, კიდეც შევიხვერწიებ.
ონოფრე
ბეგლარს უნდა?
მიხეილ
გაგიჟებული არის.
გამოსვლა მეხუთე
ბერუა (შემოვა) წიგნს მიართმევს მიხეილს (ისიც კითხულობს)
მიხეილ
კარგი თქო (ბერუა გავა, ონოფრეს) ეხლავე მოვლენ იაია, რაფაელ და სარქისა, უთუოდ მოციქულები იქნებიან, ვითომ მოგვარიგონ.
გამოსვლა მეექვსე
იგინივე და სიდონია
ონოფრე
ქალო, ნინუცა გაგითხოვეთ!
სიდონია
განა არ ვიცი, ამის სიცრუე იქნებოდა (უჩვენებს მიხეილზედ).
ონოფრე
ჰსწორედ.
სიდონია
მერე ამირინდო თანახმა არის?
მიხეილ
უთუოდ, მეტი რა ღონე აქვს.
გამოსვლა მეშვიდე
იგინივე და ბიჭი (შემოვა)
ბიჭი
ბატონო, დიანბეგი, იაია, რაფაელ, სარქისა გეახლენ.
ონოფრე
მობრძანდითქო. (ბიჭი გავა)
გამოსვლა მერვე
იგინივე და დიანბეგი, იაია, რაფიელ და სარქისა
ონოფრე
ჩემს მოწყალეს ხემწიფეს, უფალს დიანბეგს ვახლავარ, რაფიელს გაუმარჯოს, სარქის ბუღდანიჩს, დაბრძანდით. (დასხდებიან)
ონოფრე (დიანბეგს)
რა ანბავია, ასე დავიწყება იქნება ვეჟო, თუ არ საქმისათვის არ მოხვალ?
დიანბეგი
რა ვქნა, ჭეშმარიტად დანაშაული მაქვს, მაგრამ მოგეხსენებათ (თმაზედ მოივლებს ხელს) ამდენი საქმე მაქვს, ნუ გეწყინებათ-კი და თქვენ და ამირინდოს ერთი დიანბეგი მოგინდებათ.
ონოფრე
რა ვქნა, ძმაო, აი დარბაისელნი ბრძანდებით, რა დანაშაული მაქვს, სულამდის მომდევს ის კაცი, რა ვქნა, მდიდარია და ფული აქვს, რა უყოთ.
დიანბეგი
კნიაზო ფული, ფული რა არის, აგრე არ უნდა თქვათ. საკვირველია, რა უბედურება არის, არავის თქვენგანს არა ჰსჯერა, რომ იყოს დიანბეგი უანგარო. და უყურებთ დიანბეგს მცირე კაცად, ოო! თქვენ, თქვენ არ გესმით ვითარი დიდი მნიშვნელობა აქვს დიანბეგს. თქვენ არ იცით, რომ კეთილდღეობა ერისა არის დაფუძნებული ჩვენსა მხრებსა ზედან; თქვენ არ იცით, რომ ერთ გზის დაწერილი ჩემ მიერ ესრეთ არს მტკიცე და მყარ ვითარცა ჭეშმარიტება; თქვენ არ იცით, რომ დარღვევა ჩემგან დამტკიცებულის ქაღალდის არავის ძალუძს. თქვენ აქამდისინ არ გესმით, რომ მე ვარ საფუძველი, მე ვარ ფესვი, მე ვარ სვეტი ხალხის ბედნიერებისა და უბედურებისა. — თქვენ არ იცით... ეე, რა გელაპარაკოთ!
რაფიელ
ჩემი მოხსენება, სხვა რიგად არ ჩამამართოდ, აი თქვენ შვილთან მოგახსენებ, თუ გადაიტანა საჩივარი ქალაქში, ძნელია.
ონოფრე
თქვენმა მზემა, ამაზედ დარწმუნებული ბრძანდებოდეთ. რომ სენატამდისაც იაროს, მე იმას არ დავანებებ ჩემს საკუთრებას.
იაია
კარგია, მამაშენი ნუ წაგიწყდება, რა არის ამდენი თქვენი ერთმანეთის წყენა, იმათ არა ღირს, მთელი ქალაქი და თქვენა. სირცხვილი არის სხვა რომ არა იყოს რა!
ონოფრე
ერთი მამაშენი ნუ წაგიწყდება შენ, ხომ სვინდისიანი კაცი ხარ, აბა მიბრძანეთ რა ვქნა?
იაია
ისა ჰქენით, ბატონო, რომ მორიგდით. აი ეხლა ქალაქიდგან გიახელ, უქაზი მოსულა, ვისაც ერთმანეთში დავა აქვთ და არ მორიგდებინ ერთ წელიწადზედ, სახელმწიფოთ დასდებენ.
ონოფრე
რა მენაღვლება... დეე დასდვან, ჩემ მოსისხლეს ხომ არ დარჩება... ერთი მიბრძანე როგორ მოვრიგდე, მე თქვენს სინდისზე მოვაგდებ.
იაია
დაუთმეთ, ფულს მოვაცემინებ.
ონოფრე
ათას თუმნათ არ მივცემ, გაგონილა, არა ვყიდი, ბატონო, თუ ჩემი არის ჩემი უნდა იყოს! თუ იმისია, იმისი იყოს.
სარქისა (ჩუმათ)
საქმე მოგიგია რათ შაურიგდე.
ონოფრე (ჩუმათ)
ჩემი მხარე დაიჭირე, ერთს ურემს პურს მოგართმევ.
სარქისა (თავს უქნევს)
კაი პური კი იყოს.
იაია
მამა არ წამიწყდება, ერთი კარგი აზრი მომივიდა, თქვენმა მზემა, უცხო აზრია, ბარაქალდი იაიავ! უკეთეს საქმეს კი ვერას ვიფიქრებდი, მტერს თვალებს დაუყენებ. მოდი, ვეჟო ეი, მამა არ წამიწყდება, ჰა, ონოფრე, მამიშენი საფლავის მზეს, დამიჯერე, კაცო, ეი,—ჰა, მოდი, ჰეე, გაიგონე და...
ონოფრე
მესმის, მიბრძანე.
იაია
იცი რა, ეე, ჯიუტი კაცები ხართ, მამა არ წამიწყდება, მოდი და მოიტა ხელი, ეე, ნათქვამია ძმანი ჭირთა შინა სახმარ არიანო, შენი სიკეთე მინდა,— იცი რას მოგახსენებ, ჰო იმას მოგახსენებდი... მოდი და, ეჰ, საკვირველი კაცი ხარ, მამა არ წამიწყდება.
სარქისა
მე გული წამივიდა, თქვი და!
იაია
ჰო, იმას მოგახსენებ, აი რას მოგახსენებდი და კიდევ რას მოგახსენებ... დამოყვრდით, კაცო!
გამოსვლა მეცხრე
იგინივე და სიდონია
ონოფრე
სიდონიავ, ქალო, აი, იაია რას ბრძანებს, ამირინდოსთან დავმოყვრდეთო!
სიდონია
თქვენმა მზემ არაფერი უღირსობა იქნება, ჩვენი ქალები მეფის სახლში ყოფილან.
იაია
არა, ბატონო, მაგას ვინ მოგახსენებთ, არა, თქვენი თავის მზემ. ჰსწორეთ მიბრძანეთ!
ონოფრე
მე ყაბული მაქვს, ახლა შენ იცი, მაგრამ ეს იცოდე, პირველად მე არ მითხოვნია... თუ ის მთხოვს?
იაია
მზითევი არ გვინდა... თუ ჩალიანს...
მიხეილ
ჩალიანი მოგვირთმევია...
იაია (წამოდგება)
მამა არ წამიწყდება, ეხლავ წავალ და შენი იაია არ ვიქნები, თუ ამირინდო თავის ფეხით არ მოვიყვანო და არ შეგარიგოთ. ხვალ მადლი გადავიხადოთ და თუ გინდა ჯვარიც დავწეროთ (იაია, სარქისა, რაფიელ გავლენ).
გამოსვლა მეათე
იგინივე, გარდა იაიასი, სარქისასი და რაფიელისა
დიანბეგი
კნიაზო, ერთი ეს ჩალიანის საქმე შემასრულებინეთ.
ონოფრე
რა არის, აბა წაიკითხე.
დიანბეგი
უქაზი არის სუდისა, ჩალიანზე, გთხოვთ მოისმინოთ, ვბრძანეთ: მოწერილობისამებრ უქაზისა სამოქალაქოისა და უგალოვნის სუდისა № 564-თა, სუდი ესე მეორეთ შევიდა განხილვასა შინა და ახლითა დამატებითა გამოძიებითა, თანდასწრებით უეზდნის სტრაპჩის; სუდი ესე ეთანხმა რა მნენიესა სუდის მწევრის ზასედატელის ლილივიროვისა, ესრეთ რომელ უნდა დაშთეს მფლობელობასა შინა თავად ონოფრე ბაადურის ძესა ზემოხსენებული უძრავი მამული ჩალიანად წოდებული.— ინებეთ. მოაწერეთ ხელი.
ონოფრე
არ მესმის, რას ანბობთ, მე მომეცით თუ ამირინდოსა!
დიანბეგი
თქვენთვის მამილოცამს.
ონოფრე (მიხეილს)
მაშ, შენ რა იცრუე.
მიხეილ
მე სწორედ გითხარით ამირინდოსია მეთქი, ამისთვის, რომ ნინას გავატანთ მზითევში.
ონოფრე
შეგარცხვინა, თუ არა მოგეტყუებინე, მე-კი არ გამოვიმეტებდი ნინუცასათვის... დიანბეგო, მიხეილ, ერთი აქ წამოდით. (გავლენ)
გამოსვლა მეთერთმეტე
ნინო და ნენე
ნინო
წადი, თეთრი ატლასის კაბა მომიმზადე.
ნენე
რა ამბავია (ნინო უჩურჩულებს) ქა, აქამდის როგორ არ მითხარ (ხტება, ჰკოცნის ხელზედ), გენაცვა, აქამდის როგორ არ მითხარ?
ნინო
მეც ეხლა მიხეილმა მითხრა! კარგი, ნუ გიჟდები!
ნენე
გენაცვა, არა მართებს, ქალბატოჯან, ნინოჯან, შენ აღთქმას ხომ აღასრულებ?
ნინო
დიახ, უთუოდ!
გამოსვლა მეთორმეტე
იგინივე და გამდელი
მოწყალისეული
ნინოჯან, აქა ხარ გადილო!
ნინო (მივა ახლო)
აქა ვარ გადიავ! შემინდე გადიავ, იმ დღეს გაგაჯავრე, დამლოცე დედაშვილობასა!
მოწყალისეული
ღვთის მშობელმა დედამ დაგლოცოს შვილო, გულში არ ჩაიტანო შვილო, ღმერთმა იცის შენი სიკეთისათვის, შენი სახელისათვის ვიღწოდი. რადგან ღმერთმა ამდენი დამასწრო, შენ ქორწილსაც ვესწრობი. თუ ჩემი გიჟი მიხეილის ბედნიერებას მოვესწარ, მერე თუ გინდა მოვკვდე, ბედნიერი დედაკაცი ვიქნები.
გამოსვლა მეცამეტე
იგინივე და სიდონია
სიდონია (შემოვა)
ქა. ნინო. წადი შვილო, ჩაიცვი, იქნება შენი მამამთილი მოვიდეს (მივა, აკოცებს. ნინო და ნენე გავლენ).
გამოსვლა მეთოთხმეტე
სიდონია და ონოფრე
სიდონია
აბა ამდენი ჩხუბი რაზედ გვქონდა თუ ეგრე მალე შერიგდებოდით. მე სრულებით არ მოვიფიქრებდი, შენ ნუ მამიკვდები, თუ ჩემი ნინუცა მალე გაბედნიერდებოდა.
ონოფრე
მამაჩემი არ წამიწყდება, ეს კარგი მოახერხა მიხეილმა.
გამოსვლა მეთხუთმეტე
იგინივე, ბიჭი, ამირინდო და სუყველანი
ბიჭი
ამირინდოს სტუმრები არიან. (შემოვლენ სუყველანი. დიანბეგი მიიყვანს ამირინდოს ონოფრესთან და ერთმანათს აკოცებენ).
ამირინდო
რას მოვიფიქრებდი ამ ბედნიერებას?
ონოფრე
მამაჩემი არ წამიწყდება, დიდად მოხარული ვარ.
დიანბეგი
აბა შერიგების ქაღალდი მოიტანეთ.
ბეგლარ
აი მზად გახლავს აქა...
ამირინდო
ვინ დასწერა?
ბეგლარ
მე.
ამირინდო
მარტო შენ?
ბეგლარ
მარტო მე.
ამირინდო
ბიჭო, არზის წერა სცოდნია, ჰო! რა ბედნიერი კაცი ვარ, მამა ჩემი არ წამიწყდება.
იაია
ჰო! მაგას არ მოგახსენებდი? ჰო, რას მოგახსენებდი? ჰო, აკი გითხარ მამილოცავს, აკი გითხარ არზის წერა იცის მეთქი.
გამოსვლა მეთექვსმეტე
იგინივე და ნინო
ონოფრე (მიიყვანს ნინუცას)
ბეგლარ, ჩამიბარებია ქალი. ღმერთმა გაგაბედნიეროს ერთმანეთის სიყვარულით და პატივისცემითა. მამიცია ქალი პატიოსანი, ჭკვიანი, კარგი, გაზრდილი, ყოვლის კეთილით სავსე, შენ იცი და შენმა კაცობამ, როგორც კარგად შეინახამ (ბეგლარ ჰკოცნის ნინუცას).
სარქის
თუ ასე ყველა ქართველნი,
როგორც ესენი შერიგდებიან,
მაშინა ჩვენნი სომეხნი
შიმშილით ამოსწყდებიან.
ფარდა ჩამოეშვება
