"საღვთო მიწერილობათა ასლი, გაგზავნილი მის მიერ (მარკიანე იმპერატორისგან 453 წ-ს) მაკარი ეპისკოპოსისა და არქიმანდრიტის და დანარჩენ კეთილმოშიშ მონაზონთა მიმართ, რომლებიც სინაის წმინდა მთაზე იმყოფებიან
რაოდენი სიახლენიც კადნიერად იმოქმედა თეოდოსიმ (პეტრე იბერის ეპისკოპოსად ხელდამსხმელი) შეურყვნელი რჯულ-წესისა და რომაული მოქალაქეობის წინააღმდეგ (რომლის საქმეთა შესაფერის სასჯელს, ალბათ ვერავინ იპოვის), გამოააშკარავებულია და არც ყოფილა დაფარული არავისთვის, მოაღწევდა რა უთუოდ თქვენს კეთილმოშიშებამდეც სიდიდე მისეული ცთომილებებისა, ვინაიდან წინ უსწრო რა მან, როგორც წმინდა წერილები გვაუწყებენ, ანტიქრისტეს მოსალოდნელ მოსვლას, ხოლო თუ უფრო ჭეშმარიტად ვიტყვით, მოვლინებულ იქნა რა მისგან [ანტიქრისტესგან, ე.ჭ.] წმინდა და მართლმადიდებელი სარწმუნოების წინააღმდეგ საბრძოლველად, ასე ისაზრა, რომ არაფერს ცუდს არ იმოქმედებდა, თუ მიჰბაძავდა ბოროტმსახურებას ევტიქისას, ვინც აუმხედრდა მართლმადიდებელთა კეთილმსახურ რჯულ წესს და აღიშურვა რა ჭეშმარიტებისგან გაუცხოებული ფოტინოსისადმი1, მბაძველი გაუხდა აპოლინარის, ვალენტინოსისა და ნესტორის ღვთისმბრძოლ განზრახულებას, აშკარად გამომჟღავნებულ იქნა რა როგორც ცილისმწამებელი ქალკედონის ქალაქში გამართული იმ უწმინდესი კრებისა, სარწმუნოებრივი მგზნებარების გამო რომ გაიმართა სულ ახლახანს ჩვენეული ნიშანცემით, რომელმაც, ერთი მხრივ, დაამტკიცა 318 წმინდა მამის მრწამსი, შემამყარებელი სარწმუნოებისა, არაფერი შეუცვლია რა ამ წმინდა მამათა მოძღვრებაში არც შემატებითად, არცთუ შემცირებითად, მეორე მხრივ კი, მართლგანაჩინა, რომ ევტიქი როგორც ჭეშმარიტების წინააღმდეგ ამხედრებული და სარწმუნოების შერყევის მოწადინე, უცხოქმნილია მართლმადიდებელთა სახელისაგან. სწორედ მის (ევტიქის) უკეთურ და უგუნურ კადნიერებას შეუდგა თეოდოსი, რომელმაც პალესტინის მხარემდე მიაღწია, შეიყვანა კი შეცდომაში უმეცარნი, შეთხზა რა, რომ წმინდა კრების მიერ თითქოს სხვათა ნაცვლად სხვანი იყო ნარჯულმდებლები, ვინაიდან თქვა, რომ ამავე უწმინდეს კრებას თითქოსდა ორი ძის, ორი ქრისტესა და ორი პირის თაყვანისცემა დაედგინოს და რომ თითქოსდა წმინდა მამათა მრწამსის საწინააღმდეგოდ განემარტოს მას სარწმუნოება.
შედეგად, თავის გარშემო შემოიკრიბა მან (თეოდოსიმ) მისგან შეცდენილთა სიმრავლე და გამოიყენა რა, ასე ვთქვათ, თანაშემწედ ლიტონთა უგუნურება, აელიელთა ქალაქისაკენ2 გაეშურა, გაბედა რა სახლების გადაწვა, ღვთისმოშიშ კაცთა მოკვდინებანი და უკიდურეს დანაშაულში მხილებულთა პატიებანი, რის შედეგადაც კეთილმოშიშის რამ სახელი მოიხვეჭა მან და ძალაუფლების კადნიერად მიმტაცებელმა გატეხა საპყრობილენი, რომ მსჯავრს დაქვემდებარებულთა გათავისუფლებით, ასე ვთქვათ, დანაშაულის გამო დაუსჯელობის სილაღე შთაენერგა ყველაში; ამასთან, შესცოდა რა სახელმწიფოს და ჩენი ღვთიურობის რჯულდებათა მიმართ3, ჩაკეტა მან ქალაქის კარიბჭენი და, ერთობლივად შერყვნა რა და თანაშეამღვრია საღვთონი და კაცობრივნი, სცადა, რომ ყველა კანონის დარღვევით თავისი თავისთვის მყარად მიემძლავრებინა ეპისკოპოსობის სახელი, მაშინ როცა უწმინდესი იუბენალი ცოცხალიც იყო და ქალაქის ეპისკოპოსადაც განიგულებოდა. ამის შემდეგ უარესი გზისკენ წარემართა იგი და პალესტინის ყველა უწმინდესი ეკლესია და ქალაქი კიდევ უფრო დიდ უბედურებაში გახვია, ვინაიდან, ერთი მხრივ, განახორციელა უღვთისმოშიშესი ეპისკოპოსების მოკვდინება, მეორე მხრივ კი საეპისკოპოსეოებში ხელთდასხმულყო ისინი, რომლებიც მას ეწადა, რამეთუ ბორგნეული კადნიერებით მოქმედმა განაჩინა, რომ ის ეპისკოპოსები, რომლებიც ადრე სამართლიანი გამორჩევით საღვთო კანონთა შესაბამისად იყვნენ დადგინებულნი ქალაქებში, განეშორებოდნენ მღვდლობას და განდევნილიყვნენ მათდამი წილხვდომილ საყდართაგან, ისე როგორც ეს მას ენება; ამასთან, ყოველი მხრიდან ომი გაუმართა მან უწმინდეს ეპისკოპოს იუბენალს, მიუგზავნა რა ბრბო და იგულმოდგინა რა მისი მოკვლა, ვინაიდან ფიქრობდა, რომ ამ გზით, ერთი მხრივ, მყარად განისაკუთრებდა იმ ეპისკოპოსობას, რაც მას არანაირად არ ეკუთვნოდა, მეორე მხრივ კი სრულად განახორციელებდა თავის განაზრახს4. ამრიგად, უწმინდესი ეპისკოპოსი იუბენალი წმინდა სამებამ და, როგორც საქმემ აჩვენა, სარწმუნოებაში შეურყევლობამ გადაარჩინა, ხოლო კეთილმოშიშებითი ხსენების ღირსი სევერიანე, სკვითოპოლელთა ეპისკოპოსი, სხვებთან ერთად მის5 სანაცვლოდ უღვთოდ მოკლული, თეოდოსისეული სიცოფის დამატებით ნამოქმედარად წარმოჩნდა. ესენი და ამათზე უარესნი იკადრა თეოდოსიმ, ხოლო როდესაც მის შესახებ ყველაფერი გახდა ცნობილი ჩვენი მპყრობელობისათვის6, ბრძანებულ იქნა, რომ ყველგან ეძებნათ იგი მის მცველებთან და მისივე უკეთურებების მოზიარეებთან ერთად, გარბის კი პალესტინიდან, რაც ეგზომ არივ-დარია, ვინაიდან თვით საქმეთაგანვე გამოჩნდა, რომ გახდა იგი ანტიქრისტეს მსახური და წინამორბედი; ხოლო ერთ ადგილს მეორე ადგილით იცვლის და მშფოთვარებაში აგდებს უწმინდეს ეკლესიებს, ხოლო რწმენაში უმარტივესებს იქითკენ მიმართავს, რომ ჭეშარიტების საწინააღმდეგოს იზრახავდნენ და საღვთოს უღვთოდ მოწესეობდნენ. ამან, როგორც გავიგეთ, კეთილმოშიშობის სამკვიდრებელს და წმინდა კაცთა სავალს - სინაის მთას უწია, სადაც თქვენ მიერ დაფუძნებულია უზენაესისთვის საყვარელი და ჩვენგან ყოველგვარი პატივის ღირსი მონასტრები, და მათ მიღმა იქ იმალვის, კვლავაც დამაშვრალი მართლმადიდებლობის წინააღმდეგ და მომლოდინე თავისი დროის დადგომისა, თუმცა ამისთვის მას არ ეგულვის არარა მიზეზ-საფუძველი, ვინაიდან არც მისი და მისი მცველების დანაშაულთათვის ძალუძს ვინმეს სასჯელის შესატყვისი ზომის მოფიქრება. ამასთან, თუმცა კი ჩვენეული მპყრობელობა7 ფრიად დაიმედებულია, რომ თეოდოსის უკეთური და ღვთისმბრძოლი განზრახვა ვერნაირი ხერხით ვერ შეძლებს შეარყიოს თქვენში ჭეშმარიტად და მტკიცედ შთამყარებული სარწმუნოება, მაინც, რათა არ მოხდეს ისე, რომ ეშმაკის საქმემ, რომელსაც ის ემსახურება, საწინააღმდეგოდ თქვენი და ჩვენეული მპყრობელობის მიზანსწრაფვისა, განმტკიცება შეძლოს, ამ საღვთო მოწერილობათა მიერ მოუწოდებს8 თქვენეულ კეთილმოშიშებას, რომ ესოდენ უწმინდური და მართლმადიდებელი სარწმუნოებისგან უცხო, ამასთან მოშუღარი უწმინდესი ეკლესიებისა, თავის დამხმარეებთან ერთად ყველგან მოიძიოთ და გადასცთ მხარის მმართველს, რომ იგი ჰიპატოსთა9 მიერ მიყვანილი იქნეს აღმოსავლეთის უდიდებულესი სტრატილატის10 და პატრიკიოსის11 სამსჯავროზე, არა იმდენად პასუხის საგებად, არამედ, ცხადია, იმიტომ, რომ ამიერიდან შეწყვიტოს მან ადგილ-ადგილ დამღუპველ მიმოხეტებათა გზით კეთილმოშიშ და ღვთიურობისადმი უფრო ლიტონად განწყობილ სულთა მოცთუნება, რამეთუ უწყოდეს თქვენეულმა კეთილმოშიშებამ, რომ ჩვენ, რომლებიც წინაპართაგან ვართ მართლმადიდებელი სარწმუნოებისანი და საღვთო წერილთა მიერ განვისწავლენით წმინდა სამების თაყვანისცემაში, შევიტკბობთ 318 ღირსხსენებული მამის მრწამსს, ვართ რა ამგვარად წარმართებულნი და ამისებრ მრწმუნებელნი, ხოლო განვიშორებთ ფოტინოსის, აპოლინარის, ვალენტინოსის, ნესტორის, ევტიქის და სხვათა ყოველთა უღვთოებას, რომლებმაც ჯერ-იჩინეს საწინააღმდეგო ეზრახათ ამ მრწამსისა, გვწამს კი, რომ უფალი ჩვენი და მაცხოვარი იესუ ქრისტე იშვა სულიწმინდისგან და მარიამ ქალწულის - ღვთისმშობლისგან, ვაღიარებთ რა ერთსა და იმავე იესო ქრისტეს, სრულ ღმერთს და სრულ კაცს, ვინაიდან თაყვანს ვცემთ მასვე ღმერთს ჭეშარიტად და კაცს ჭეშმარიტად, მასვე არარაგვარად დანაწილებულს ანთუ განყოფილს ან შეცვალებულს, მაცხოვარს ქრისტეს, მვედრებელნი იმისა, რომ ყოვლითურთ შეუძრავად ვეგოთ ამ რწმენაში და აშკარად შევაჩვენებდეთ იმათ, რომლებსაც ორი ძე ან ორი ქრისტე ან კიდევ ორი პირი უთქვამთ თუ დაუწერიათ ანდა თქმას გაბედავენ, ხოლო ზემოხსენებული უწმინდესი მრწამსის ჭეშმარიტება და მართლმადიდებლურობა ქალკედონში ახლახანს გამართულმა უწმინდესმა12 კრებამაც სწამა წმინდა და მართლმადიდებელი რჯულ-წესის შესახებ თანახმიერი აზრის ჩამოყალიბებით და მამათამიერი ერთცნობიერი მსჯავრის მიერ იმ ბოროტმადიდებლობის დაგმობით, რაც ოდენ ევტიქისეულია (Acta Conciliorum Oecumenicorum [ACO], Ed. E. Schwartz, II.I.3, pp. 490-491 vol. 2.1.1-2.1.3).
--------------------------------------------------------------------------
1 - ფოტინოსი (აღესრულა 376 წ.) IV ს-ის 30-იან წლებში იყო ანკვირიის ეკლესიის დიაკონი, როდესაც იქ ეპისკოპოსობდა შემდეგში საბელიანიზმში მხილებული მარკელოზ ანკვირელი (აღესრულა 374 წ.). 40-იანი წლებიდან ფოტინოსი ხდება სირმიის ეპისკოპოსი, თუმცა ძალიან მალე, 40-იანივე წლების ადგილობრივ კრებებზე, განსაკუთრებით კი 351 წ-ის სირმიის კრებაზე განკვეთენ მას როგორც მწვალებელს, კერძოდ კი როგორც ლიტონ ადამიანად წარმომსახველს მაცხოვრისას. IV-V სს-ის ცნობილი საეკლესიო ისტორიკოსის სოკრატე სქოლასტიკოსის (იგივე სოკრატე კონსტანტინოპოლელის) "საეკლესიო ისტორია" გვამცნობს: "აღმოცენდა სირმიაში (ხოლო ესაა ილირიელთა ქალაქი) სხვა ერესი, ვინაიდან იქაურ ეკლესიათა წინამდგომმა (=ეპისკოპოსმა, ე.ჭ.) ფოტინოსმა, წარმოშობით მცირე გალატიიდან და დამხობილი მარკელოზის მოწაფემ, მოძღვარს შედგომილმა, ლიტონ ადმაიანად რჯულდებულყო ძე".
2 - "აელიელთა ქალაქი" - იგივე იერუსალიმი, რომელსაც ზოგჯერ ეწოდებოდა ორსიტყვედი "აელია კაპიტოლინა". ამ სინტაგმის პირველი სიტყვა "აელია" წარმოადგენს საგვარეულო სახელს ჰადრიანე იმპერატორისთვის (იმპერატორობდა 117-138 წწ-ში), რომლის ბრძანებითაც იერუსალიმის ნანგრევებზე აშენდა ახალი ქალაქი, მიძღვნილი "კაპიტოლინის იუპიტერისადმი" ანუ იუპიტერისადმი, რომლის ტაძარიც (ყველაზე მნიშვნელოვანი ტაძარი რომში) აღმართული იყო რომის შვიდი მწვერვალიდან ერთ-ერთზე, "კაპიტოლინის მწვერვალად" წოდებულზე. ლათინური Aelia შემდეგში გახდა სათავე იერუსალიმის არაბული სახელისა: "ილლიია".
3 - ე.ი. საბოლოოდ გაანადგურებდა იუბენალს.
4 - იუბენალის.
5 - ე.ი. ძალმოსილებისთვის, საიმპერიო უფლებამოსილებისთვის.
6 - ე.ი. ძალმოსილება, მეუფება, იმპერატორობა.
7 - ქვემდებარეა ზემორე სინტაგმა "ჩვენეული მპყრობელობა".
8 - კონსულთა.
9 - მხედართმთავრის.
10 - ერთ-ერთი უწარჩინებულესი საიმპერიო მოხელის.
11 - ტავტოლოგიები დედნისეულია
ძველი ბერძნულიდან თარგმნა ედიშერ ჭელიძემ
აღნიშნული ტექსტი, დამატებითი სქოლიოებით და ციტატების წყაროებზე მითითებით
მოთავსებულია წიგნში "საეკლესიო დოგმატიკა და ერესები", 30-40 გვერდებზე. 2016 წ. თბილისი