(შესავალი)

1

ღმერთო, რომელი თვით სიბრძნე ხარ სიბრძნის მომცემლობით,

არსისა არაარსისა სიტყვით დამბადე მქნელობით,

მომეც გონება მე ვიყო მადლობის შემწირველობით,

ხელვჰყო წიგნებსა სპარსულსა ქართულად მე მთარგმნელობით.

2

მეშინის, ვა, თუ სოფლისა ცუდმან ზრუნვამან გამირთოს,

ნივთთა უკანა დგომამან სული ცეცხლზედა წამირთოს,

სიტყვა უქმისა პატიჟმან ჭირნი ჭირზედა დამირთოს,

პეტრეს სამოთხის გაღებად კლიტე ვერავინ წამირთოს.

3

სიბრძნე ხამს მარგედ სულისა, განქარდეს ხორცთა შვებანი.

უკლებლად წერეს მამათა იგი წმინდანი მცნებანი,

არვინ იკითხავს წიგნებსა, შესწყინდეს ცუდად დებანი,

მას არვინ ისმენს, ვარჩივე სოფლისა მიდ-მოდებანი.

4

სპარსთა ენისა სიტკბომან მასურვა მუსიკობანი,

მძიმეა ენა ქართველთა — ვერ ძალმიც მისებრ თხრობანი,

მათ შეწმასნილთა სიტყვათა მინდა მარტივად მბობანი,

აწ გამოჩნდების ლექსითა მიჯნურთა შესხმა-მკობანი.

*

* *

5

ლეილ-მაჯნუნის ამბავსა შიხ სადის დავეცილები.

არაბეთს, ლაზა ქალაქად, იყვნენ მეფეთა შვილები,

ერთ ღამეს იშვნეს ორნივე, ჯერ ვარდი გაუშლილები,

განათლდა იგი ადგილი, აღარსად იყო ჩრდილები.

6

პირ-მეტყველთა მარგალიტთა მათ სადაფი აღმოშობდეს,

კრონოს, ზევსი, ოტარიდი სინათლეთა მათ უძღნობდეს,

მუნა მყოფნი პირ-მთვარენი იმღერდეს და თამაშობდეს,

— “მზე და მთვარე დაჯუფთილან, მათგან არსო” — ამას ხმობდეს.

7

მათ ძეობა გარდიხადეს, ორგან იყო სიხარული,

ორმოც დღესა ლხინი ჰქონდათ, ვის მოუვა თვალთა რული?

ამას გვანდა — მას ქალაქსა სევდა არის დაკარგული,

არ იცოდენ, ბოლოს ჟამსა მათ დასწვევდათ სიყვარული!

8

ვაჟი ჰგავს ლომის ნაკვეთსა, ქალმან ისწორა მზე არა,

ალვის ნაკვეთმან მნათობთა შვენება გაუზიარა.

მოუსხეს ძიძა ორთავეს, თქვეს: “არამც მოემშია რა.”

თუ თვალად ტურფა არ იყვის, ვაჟმან მოწოვის რძე არა.

9

გაკვირდეს ვაჟის საქმესა მოყვასნი დედ-მამიანად,

თქვეს, თუ: “რად არჩევს ლამაზსა, რად არის ასრე ჭკვიანად?”

მესტროლაბენი აწვივნეს, მუნაჯიბ-მერამლიანად,

ჰკითხეს: “გვითხარო, ვით იყოს ყმა ესე დოვლათ-სვიანად?”

10

ქვიშას არჩევენ, რამლსა ჰკვრენ, ჰქონდათ ვარსკლავთა თვლილობა,

იკითხვენ, წერენ, არჩევენ — აქვთ დიდი გამოწვლილობა,

ეტლები რომელს ბურჯზე დგას, ქნიან ამისი ცილობა,

ღმერთს შესტირიან მშობელნი — ყმას ჰქონდეს დღეკეთილობა.

11

მუნაჯიბთა ცნეს ბოლო ჟამს საქმე მის ყმისა ყოფილი,

თქვეს, თუ: “იქნების ჭაბუკი მისებრი არვინ შობილი,

სიტურფეს ხედავთ ყოველნი, მზე შექმნა შუქ-გაყოფილი,

სურვილის ეტლზედ შობილა, ეშყი აქვს გულს შეყოფილი.

12

ეს გამიჯნურდეს ამგვარად, სხვა ყოფილიყოს აროსა,

სხვათა მიჯნურთა ხელობა მან თავსა არ აკმაროსა,

სრბით განევლტოდეს სამყოფთა, თავი მხეცთანა აროსა,

მაშინ ცნან, ვინცა აწ ჩვენი სიბრძნენი გაიკმაროსა.”

13

ესე თქვეს, ადგეს ყოველნი, წამოსვლა რადღა გვიანდეს?

გახარებულნი მშობელნი დაჭმუნდეს, დანაღვლიანდეს.

დედა ტირს, ბაღი ვარდისა ცრემლითა დანამიანდეს,

თქვეს, თუ “ეგების რა იქნას” — თავნი ღმერთსავე მიანდეს.

14

ორთავეს ზრდიდეს სათუთად, ვითა ღირდა და ჰშვენოდა,

მთვარესა ზედან შეწყობით ყორნის ფრთა-ბოლო ჰშვენოდა,

მუნ ათას ფერთა ყვავილთა წალკოტი მოეშენოდა,

მათსა ვერ მჭვრეტსა ლახვარი გულსა უწყალოდ შენოდა.

15

ოქროს ტაშტშიგან ბანდიან ვარდის წყლით ერთგან ჩვილებსა,

რწყევდიან გასაფურჩნავად ვად-კოკობ გაუშლილებსა,

ათამაშებდენ ბაღშიგან ორთა მეფეთა შვილებსა,

მათ ძოწის ფერთა ღაწვზედან წამწამი დაუჩრდილებსა.

16

ვაჟი მონათლეს სუნათი, უყვეს რჯულისა წესითა,

სრულა შემოკრბეს არაბნი სალხინოდ, არა კვნესითა,

მის მეჯლისისა საქებრად სიტყვა მოვიღო მე სითა?

მათ დასაწვავად სოფელი ცეცხლსა უგზებდა კვესითა.

17

ვაჟსა დაარქვეს ყაისი, ქალსა ლეილი უწოდეს,

აწ ამას იქით ორთავე ცეცხლითა გული უწოდეს,

ნარგიზთა შავი ლახვარი, საკვდავად გამოუწოდეს,

იტყოდეს: “წიგნი ვასწავლოთ” — სასწავლოს მალ მიუწოდეს.

აქა მაჯნუნისა და ლეილის სასწავლოში მიყვანა

18

შვიდისა წლისა შეიქმნეს, ალვის შტო ლამის ახევდეს,

მოლას მიჰგვარეს, შეჰვედრეს, ტირილით, სულთქმით ახევდეს;

იკითხვენ ვითა ბულბული სურის, თუ ვარდსა ნახევდეს,

მელნის ტბა მათთვის საჩრდილოდ წამწამსა გრეხდეს, მახევდეს.

19

მათ მნათობთა ერთი იყო ნათესავი, თესლი, გვარი,

ახლო იყვეს მეზობელნი, ძმათა შვილნი განაყარი;

ლეილიცა მოიზარდა — ალვა, აღმა ანაყარი,

განგებითა იგიც იქმნა მას მოლასთან მინაგვარი.

20

ბერი იყო იგი მოლა, ბრძენი, ერთობ მონახული,

ორნივ ნახა, მოეწონა იგი უცხოდ დასახული,

თქვა: “ვინ ნახა ამათებრი დედის მუცლით ჩასახული?

აწ განათლდა სახლი ჩემი, დარბაზი და მერმე ხული.”

21

მაჯნუნი ხელსა დაარქვეს, სახელი ყმისა ყაისო,

მაქთუბში ნახა მისი მზე, გულსა ლახვარი დაისო,

ეტლსა ეტყოდა: “ესე სჯობს, ლეილი გულსა დაისო;”

ფიცევდა: “არად სახმარ არს — ვარდსა ნუ გაშლი, მაისო!..”

შეტყობა მოლისაგან მაჯნუნისა და ლეილის

მიჯნურობისა და მათი გამოგდება

26

ვეღარ მალავს იგ სურვილსა, მაჯნუნს ცეცხლი მოებოლა.

რა შეიტყო მიჯნურობა, გაგულისდა მეტად მოლა,

შეიპყრა და სცემდა მწარედ, უნდა თუმცა დაექოლა,

თქვა: “მოვკლევდი უსაცილოდ, თუ ყმა იყოს ჩემი ქოლა!”

27

ყმა გააგდო, ესრე უთხრა: “გამეცალე უჭკვო, ხელი!”

ქალი დედას მიაბარა, ხმა გავიდა ავ-სახელი;

ლეილისა დედ-მამათა სწვავს სირცხვილთა ცეცხლი ცხელი;

მაჯნუნს მიხვდა გაყრის ჭირი გულსა სენად მოულხენი.

28

დედა ეტყოდა ტირილით ქალსა: “რა მიყავ, შვილო, და,

თავი მომკვეთე, გამხადე არაბთა სასაცილოდა,

შენი შერცხვენა ვით გავსძლო!” — თვალთაგან ცრემლსა მილოდა —

“შენც მოგკლავ, თავსაც მოვიკლავ, იცოდე, უსაცილოდა!”

29

“ჯერ ქალი ხარ გაუწვრთნელი, შენ ვინა და ეშყი ვინა!

შენებრ შვილმან უწვრთნელომან დედ-მამანი მოაყივნა,

საყვედურთა ენა მკვეთმან დამჭრა, გული გამისივნა,

რად გაგზავნე სასწავლოსა, არ გამყოფე ჩემსა წინა!”

30

“ვთქვით: მოგვესწრა ჩვენ ასული, ალვის ნორჩად გვენაყოფის,

პირად მზე და ბაგე ვარდი, ჩვენთვის ლხინად ეს გვეყოფის,

მივსცეთ ვისმე შესაფერსა, ჭირნი შუა გაგვეყოფის;

დაიძრახე, მოგვაყივნე, თავი არსად გაგვეყოფის.”

31

ქალმან უთხრა მას პასუხი ტურფა რამე, არა ცუდი,

ჰგვანდა — ჰხმობდა საფირონი პირსა მისსა დანაბუდი,

თავს მართლობდა უცხოდ რასმე, მართალს სჯობდა მისი მრუდი,

ღონეს რასმე ედებოდა, იგ არ გატყდა, ვითა ქურდი.

32

“ვიცი მიწყრები, დედაო, მე შემცოდე ვარ, თურევ, და,

მიბრძანე: ეშყი რა არის, ხმელზე დგას, ანუ ცურევ და,

ფრინველია თუ ნადირი, ფერად თეთრი, თუ მურევ და,

ხილი არის, თუ ყვავილი, წალკოტსა შიგან ურევ და?”

33

“ამბობთ რასმე, ვერ მივხვდარვარ, თუ რას ჰქვიან მიჯნურობა,

თქვენ გამგზავნეთ სასწავლოსა, აწ ვით მექნა მე ურჩობა?

თუ ყმამ რამე დააშავა, მოკლან — არ ვქნა მე სარჩლობა;

ამის მეტი არა ვიცი, გამიბედოთ მე დარჩობა.”

34

დედა შესჯერდა ასულსა, სიტყვასა ზედან ტკბილებსა,

უკვდავებისა ბაგეთა აკოცა თეთრსა კბილებსა,

რამცა ეცოდნეს ყმაწვილსა ჯერ ვარდსა გაუშლილებსა!

ქმართან ამართლა, ეტყოდა: ნუღარ ვღვრით ცრემლთა მილებსა.

აქა ამბავი მაჯნუნის ველად გაჭრისა

და

მიჯნურობისა

35

ამას იქით ლექსთა სიტყვა სხვას ამბავზე მოკიდულა,

მაჯნუნისა გულსა წყლულსა ცეცხლი ცხელი მოკიდულა;

მან ლეილი ვეღარ ნახა, თვალი ვერსად მოკიდულა,

გლახ, მოუნდა ველად გაჭრა, მხეცთა მოყვსად მოკიდულა.

36

ტირს, იძახის, ვითა ხელი, ჭკვა დაკარგა, სრულად ცნობა,

ვინმც აჩვენოს მისი მკვლელი, ან ამბავი ვინ აცნობა?

ან შეეტყო მისი რამე — არა ჰქონდა მისი ფლობა,

მას სდიოდა თვალთა სისხლი, ცრემლთა ლამში მიეფლობა.

37

“დამეკვეთა შენი ნახვა, აწ მე რა ვქნა, ჩემო მზევ და,

ცრემლით სველი უბე-კალთა არაოდეს გამიმზევდა,

სული მორბის სწრაფით მანდეთ, გული კრული შენკენ მზევდა,

რადგან თვალნი ვერა გჭვრეტენ, ხამს დაბნელდეს, რადღა მზევ და!”

38

მას სიცოცხლე აღარ უნდა, მოიცალა სულთქმა-კვნესად,

ქვად შეჰქნოდა გული, ტალად თვით აბედი, ეშყი კვესად,

ჰკიდავს ტვირთი სურვილისა სხვათ მიჯნურთა უმძიმესად,

იტყვის: “მომცა ბედმან ხელქმნა, აწ გავიჭრა, ნეტარ, მე სად?”

39

მიირბენდის სასწავლოსა, სად ენახა მისი მთვარე,

ტიროდის და თავს აწყვეტდის, მას სიცოცხლე ჰქონდა მწარე,

იგ უებრო სიყმე, სიმხნე მისთვის იყო მოუხმარე,

შესტიროდეს დედ-მამანი: “ჩვენ დაგვხოცენ უწინ, ბარე!”

40

მივიდოდის მას ადგილსა, სად ორთავე ეთამაშა,

იგ ჰკოცნიდის იატაკსა, სად მას ფეხი დაემაშა;

იგლეჯოდენ დედ-მამანი, სხვა რა ექნათ, ნეტარ, მაშა?

არ უსმენდის იგი ხელი, რომე სიტყვით დაემაშა...

მაჯნუნისათვის ლეილის თხოვნა

49

ტირილითა შესჩიოდეს მეგობართა, თვისთა ტომსა:

— “ვეწივენით წყალობასა ჩვენ ღვთისაგან თუ რაზომსა,

შვილი მოგხვდა, ჩვენ უჭვრეტდით პირსა-მზესა ვეფხებრ მხტომსა,

გამიჯნურდა, ველად გარბის, ვეღარ ვხედავთ სახლად მდგომსა.”

50

“აწ გვიშველეთ, გვარგეთ რამე, ვის ღმერთი გწამს ცასა მყოფი,

საქმე რამე მოგვიგვარეთ, ვირ ყმა იყოს ჭკვასა მყოფი.”

ნუგეში სცეს, სიტყვა უთხრეს ჭირთა შუა გასაყოფი:

— “ნუ ინაღვლით, აწ მივიდეთ, სად მზისაა სრა-სამყოფი.”

51

“ჩვენ წავიდეთ, ქალი ვსთხოვოთ ამა ყმისა შესართავად,

ვინ მნათობთა უტურფეა უკაზმავი, მოურთავად,

ყმისა სწორი არვინა ჩანს, გვარად ერთ ხართ, არ თავ-თავად,

მოვიჭირვოთ, აღარ ვიყვნეთ ჭირსა ჭირზე დასართავად.”

52

კარს მიუდგნენ მოციქულნი ლეილისა დედ-მამათა,

მოეგებნეს, ტკბილად დახვდეს, ვით ვთქვა ქება მაემანთა!

იგონებდეს, მზისა თხოვნას თუ რას სიტყვით შეემართა.

სცნათ ბოლო-ჟამ სოფლისაგან, რაც მათ ქალ-ყმათ დაემართა!

53

სიტყვა ბრძენთა მოციქულთა საქმე ვითმცა დაეძროდა!

სთხოვეს პირ-მზე ქალი, ვისმცა ალვა ტანად დაეზროდა,

ეტყოდეს, თუ: “მზე არ მიხვდეს ყმასა, ვარდი დაეზრო და,”

იგ უფასო მარგალიტი ხერხით უნდა დაეძრო და.

54

ეგზომ ყმასა უებროსა ქალი ვისგან დაეჭირა!

სხვა აუგი არა სჭირს რა — ეშყი გულსა დაეჭირა,

ნარგისთაგან მას ლახვარი ეცა გულსა, დაეჭირა,

მაშინ უნდა შველა-რგება, როდეს კაცსა დაეჭირა.

55

უპასუხეს: “ყმას ვინ სწუნობს? — ვიცით მისებრ არავინა,

საქმე გვიყო სათაკილო, საჩივარნი მოგვამჩივნა,

მისმან ეგზომ ხელობამან ჩვენ ასული მოგვიყივნა,

სრულ აგვავსო სირცხვილითა, ჩვენ გვავნო და თვითცა ივნა.”

56

“აწ ჩვენ მივსცეთ ყმას ასული, თუღა ცნობა მას ედების,

თვარე ხელსა როგორ შევრთოთ? მასცა რამე გარდედების!

ჩვენ დაუვსოთ იგი ცეცხლი, რომელიცა მას ედების,

შეიყარნენ იგ მთიებნი, ყელი ყელსა გარდედების.”

57

წამოვიდეს მოციქულნი, მათ ხედვიდეს მოცინართა,

თქვეს: “ჟამად გვაქვს ვარდთა კრეფა, რად ვამოყვსოთ ხელი ნართა!”

ყაისს უთხრეს: “ნუღარ ხელობ, ღმერთმან საქმე გიწაღმართა.”

მან ნარგისი მოცინარ-ყო, ალვა აღმა აემართა.

მაჯნუნისა და ლეილის ქორწილი

58

მიიყვანეს ყაის სიძედ, მოყმე ტურფა, შვენიერი,

“ხოსროს თვალად, ფარჰადს ძალად ესე სჯობსო,” ხმობდა ერი,

თქვეს: — “ასეთი ხორციელი არ ნახულა მიწიერი.”

ცუდი იყო ყველა მისთვის, ბედი ჰქონდა შენამტერი.

59

სრულ არაბთა დედაწულნი საქორწილოდ მოწვეულა.

ქალი ნახეს, თქვეს, თუ: — “ჟამად ვარდი გაშლად მოწეულა,

განაღამცა მისთვის ხელთა გული ცეცხლზე მოწვეულია,

ბურავს ლალი მარგალიტსა, ზედან ტურფა ძოწეულა.”

60

მას უჭვრეტდენ ბანოანნი გაკვირვებით, განამკრთალად,

პირსა მზესა უებროსა შავი ინდი აჯდა ხალად,

ზედ თვალ-წარბი გარდაშლოდა შავად რამე — არ თუ მქრქალად,

ფიცვენ: — “მზისა უნათლეა, მგონი კმარა რძლად და ქალად.”

61

გარ უცევდა ზანგთა რაზმი, მელნის ტბები — თვალთა მორვად,

ვინმც მოურჩა მჭვრეტთა გული დაუჭრელი, დაუმორვად?

შვიდი არის მნათობთ რიცხვნი, აწ მით იქნას, მგონი, მორვად,

ვთქვათ ციერთა მისი ჯობნა, არ თუ ვიყვნეთ დაუმორვად.

62

შინ მას ახლდეს პირ-მთვარენი, გარ ყრილობა იყო ერთა,

უნდოდათ თუ უებრონი იგ ქალ-ყმანი შეეერთა,

არ ინდომა შემოქმედმან, მას წყალობით არ უღმერთა,

ბედი უნდა საქმის მოსვლას ყოვლთა კაცთა მიწიერთა.

63

სრულ მოაწვიეს არაბნი, თქვეს: “გავათხოვეთ ქალიო,”

შარბათი სვეს და დაასკვნეს — ყმას მისცეს ბროლ-ფიქალიო.

ქებინის წიგნსა იკითხავს, მოლამ ახსენა ალიო,

ყმას აღარა აქვს სრული ჭკვა, რეტად მიმოაქვს თვალიო!

ქორწილით გამოგდება მაჯნუნისა

64

მეჯლისში სხენან, ლხინი აქვთ — სამოთხეს მიუდარობდა,

ყმამ იცნა ქალის გოშია, ჰკოცნის, პირს პირზე არობდა;

გაკვირდეს, თქვეს: “აქვს ქორწილი, ძაღლს ჰკოცნის, რასა ჩქარობდა?

შვილი ვით მივსცეთ შემცდარსა?” — კარში გააგდეს, გარობდა.

65

აიშალა ქორწილობა, სიხარული გახდა ზრუნვად,

გამოაგდეს, გლახ, მაჯნუნი, ლამის ცრემლში გასაცურვად,

ლეილსაცა კაეშანი შეეყარა გულსა ურვად.

ვინმცა მორჩეს ბოლო ჟამსა სოფლისაგან დაუმდურვად!

66

მაშინ გაიჭრა მაჯნუნი, ველად მირბოდა, შინ არა,

ვარდს ვეღარ მიხვდა საკრეფლად, ხელთა ეკალი ინარა;

უკან მისდევდეს მშობელნი პირს სისხლი ჩამომდინარა;

მისთვის დაბნელდა საწუთრო, მზემ შუქი გაუჩინარა.

67

მოკვდა მამა მაჯნუნისა, რა გაჭრილი ნახა შვილი,

ლეილისა დედ-მამათა მარტო დარჩა იგ ადგილი,

მათი იყო იგ სამკვიდრო, სხვა ვინა ჰყავ შემაცილი?

დარჩა დედა საცოდავად, ბედისაგან წახდომილი.

68

ლეილმან სხივთა სინათლე მაჯნუნის გულსა უდარა,

მანცა დამეტა მიჯნურთა, ხელობა ვერვინ უდარა;

ველად გაიჭრა, ფრინველნი თავზედან დაიბუდარა,

ნება-უპოვრად სრულ იქმნა, გარე მოერტყა სუდარა...

ლეილის საზაფხულოდ იალაღზე წასვლა

და

მაჯნუნის ნახვა

73

ჟამი გარდახდა ზამთრისა, ზაფხულმან იწყო ცხელობა,

იტყოდეს: “ავმან ჰაერმან ქალსა არ უყოს წყენობა!”

ახლო მთა იყო მაღალი, სად მაჯნუნს ჰქონდა ხელობა,

ღამით მიყვანდათ კუბოთა, რა დღესა ექნა ბნელობა.

74

ქალის ქეჯაო დედისა აქლემს მოაბეს ძუასა,

თოკი შესწყდა და გზას დაცდა, აქლემი გაჰყვა ძოასა,

ხოჯები ძილსა შეეპყრა, განშორებოდეს ჭკუასა,

ქალსა ძინავს და აქლემი ბრუნავს მინდორთა შუასა.

75

მუნ თურმე იყო მაჯნუნი ხელქმნილი ცეცხლთა დებული;

თავსა წაადგა აქლემი ქალითურთ აკიდებული,

გვანდა ზეგარდმო განგებით სამისოდ მივლინებული,

მხეცნი გარ შემოსწოლოდეს, ერთზე თავი აქვს დებული.

76

თვალნი აახვნა გულ-წყლულმან, შუქი მოადგა მთვარისა,

მხეცნი დაფრთხეს და მიმართეს, მუნ იყვეს მისვე არისა,

მაჯნუნი ფეხზე წამოდგა, ყივილი ესმა ნარისა,

თუ რასმე უმასპინძლებდა, ეს მისთვის სტუმრად კმარისა.

77

ლეილმან იცნო მაჯნუნი, ხელმან ვერ იცნა ჭკვისაგან,

მისი ეშყი და სურვილი უმძიმეს ედვა ქვისაგან,

ეტყოდა: “ვინ ხარ? რა გინდა კაცისა გაჭრილისაგან?”

— “შენ ვისთვის ჰკვდები, იგი ვარ!” — ესოდენ ესმა მზისაგან.

78

ქეჯაოდაღმე გარდახდა, ეტლი დააგდო მზემან და,

ეტყოდა: “მე ვარ ლეილი, აწ შენთვის მოველ მე მანდა.”

რა ესმა, დაბნდა, დაეცა, ბედმა გაწირა, სვემან და,

სულნი გაექცნეს, გვამს ეტყვის: “მე წავალ, იდევ ქვე მანდა!”

79

თავი კალთაში ჩაიდვა, სახლით ცრემლსა სწმენდს ხოცებით,

ეტყოდა: “ადექ, წავიდეთ, ხადუმნი მოვლენ ოცებით,

მე შენი ვარ და უდროოდ რასათვის დავიხოცებით?”

მას არა, დია, შეესმის არ ცხადივ, არცა ოცნებით.

80

ცნობად მოვიდა მაჯნუნი, სხივნი უშლიან მზერასა,

ვეშაპისაგან ტყვე-ქმნილი გამოუშვია მზე რასა?

თქვა: “არ ვემდურვი ამაღამ ჩემსა ბედსა და წერასა,

მაგრამ დამშლიან კავშირნი, მაჯა ვეღარ იქს ძგერასა.”

81

ქალი ეტყოდა ტირილით: “ცუდად ნუ ჰკვდები ხელობით,

სხვანიც ყოფილან მიჯნურნი, არ შენებრ მოუთმენობით,

შენ ჩემი ხარ და საკუთრად მეც თავი დამიც შენობით,

ვინემდის სცნობდენ ქოჩარნი, მე წამიყვანე შენობით.”

82

მაჯნუნი ეტყვის: “ვისმინე ჩემთვის სალხენი ბრძანება,

რა დაიბადე სოფელსა, ციერთა ექმნა ღამება,

ვირ ცოცხალ ვიყავ, არ მომხვდა, მზეო, შენთანა ამება,

არა მიმაქვს რა სოფლისა ესოდენ შენთვის წამება.”

პოვნა ხადუმთაგან ლეილისა და მაჯნუნისა

ერთგან მსხდომისა

83

ვერ გაუვა თქმად მელექსე ჭირთა მათთა ნაათალსა.

დაეძებდენ იგ ხადუმნი მას მნათობსა პირ-მზე ქალსა,

სირბილითა მოჰყვებოდნენ აქლემისა მონაკვალსა,

ზედ მოადგეს ღამე ბნელსა მას შუქთაგან დაუმალსა.

84

ნახეს ხელი ხელქმნილისა თავი კალთას მიდებულად,

გაგულისდეს, მათ შეექმნათ გულსა ცეცხლი მიდებულად,

შავთა ხელი მას მნათობსა უკმოზიდნეს კიდებულად,

გამოყარეს, ამად ჭირნი ჭირზედ ექმნათ მიდებულად.

85

მოახსენეს: “გვიკვირს, მზეო, ხელსა გვერდით რასა ზმიდი,

შენ გეძებენ ხელმწიფენი, ეგრე რასთვის გაადვილდი?

ჩვენ დაგვხოცენ უბრალოთა, სისხლი რასთვის აიკიდი?

მათ რა უთხრათ ჩვენ პასუხი, შენ უბრძანე, ეგრე მიდი.”

86

მან პასუხი ვერა გასცა, ცრემლთა ღვარსა ჩამომილდა,

ვერა თქვა რა ამაყური, მათზე სიტყვა დაურბილდა;

— “ეგ მომკვდარა, ხედავთ ჩემთვის, მე თუ ვნახო — რას გიკვირდა!”

ხმა წაუხდა იადონსა, რა იგ მაღლა ამოტირდა.

87

გლახ, უწყალოდ, სასიკვდინედ მაჯნუნს ლახვრით მიეშინა.

ვერ მოჰკიდეს, ვერც დაკოდეს, მათვე უფრო შეეშინა,

გარეთ ხირღაც ვერ გაუჭრეს, არ თუ რამე ევნო შინა,

ცუდ-მაშვრალნი უკმობრუნდეს, ხლმის ქნევამა ააქშინა.

88

კუბოს ჩასვეს, ჩამობურეს, შუქი მზისა ღრუბელს შევა,

ღაწვნი — ლალსა, ბაგე — ძოწსა უგავს, შიგ არ დაერჩევა,

ქალისგან სამკაული მათთვის ქრთამად დაერჩევა,

— “ნუ იტყვითო,” — გამოუღო; მათ შეექმნათ შიგნით რჩევა.

89

მიიყვანეს დედასთანა, მას მიჰგვრიან დაკარგულსა,

თქვეს, თუ: “აქლემს დაეწყვიტა, ვპოვეთ მინდორს შუაგულსა,

გაშლილიყო თოვლზედ ვარდი, ზროდ ჰგავს ალვა დანერგულსა.”

ძნელი ჭირი გარდეკიდა მაჯნუნს გულსა დადაგულსა.

ტირილი და მოთქმა მაჯნუნისაგან

ლეილის გაყრისათვის

90

რა მაჯნუნსა უნებლიედ იგ მნათობი გაეყარა,

ზაფრანაზედ ხოვრიელად სისხლის ცრემლი დაეყარა;

რა წაჰგვარეს სულთამდგმელი, სულთ ამოსვლად წაეყარა.

დაბნდა, იქმნა, ვითა მკვდარი, ხორცთა თრთოლა შაეყარა.

91

მობრუნდა, მოთქვა საბრალოდ მისი ბედ-უბედობანი,

მიწისა ხორცმან ვით გაძლო სახმილში გამოდნობანი!

თქვა: “უკურნებლად დამადგრა შავთა წამწამთა სობანი,

მზემან მიმრიდა ხელქმნილსა, მეწივნეს ვარდთა ზრობანი.”

92

იტყოდა: “ვფიცავ, ჩემი მზე მზისაგან უფრო დარევდა,

ქვე ამან მისცა სინათლე, იგი ზე ცუდად დარევდა,

ზროდ ალვა, ფერად ბროლ-მინა მასთანა სრულად დარევდა,

ნარგისი გულსა ტყვე-ქმნილსა ეგრე, ვით უწყლად, დარევდა.”

93

თქვა: “მიმეფარა ნათელი, ჩემთვის საწუთრო ბნელობდა,

ცოტა უკლია ჩემთვის მზე სწრაფით ჩასვლასა წვერობდა,

მე მიყო საქმე სოფელმან, რაც მის საქმესა ჰფერობდა.”

მიწად მიმღები არა ჰყვა, არ თუ სიკვდილსა ძნელობდა...

აქა სიკვდილი ლეილისა გაუხარებლად

184

გამოვიდა ხანი რამე, წელიწადი, გინა თვებ და,

ბედი კრული დასაწვავად მათთვის ცეცხლსა აანთებდა,

აწ გამტვერდეს მიწაშიგან, ვინ ხმელეთსა ანათებდა,

საქმე უყო მათ სოფელმან, მის სიმუხთლეს რაც მართებდა.

185

ძილად იწვა ტახტსა ზედან ბროლის კოშკსა შიგან ბროლი,

გლახ, მშობელი გვერდთა უწვა ზედ დამთრთოლი, დანამკრკოლი;

შეკრთა, ნახა მან სიზმარი, იქმნა მისგან დანაბრკოლი,

აწ დაშრტების იგ სანთელი, სიკვდილისგან დანაქროლი.

186

დედა ეტყვის: “შვილო, რა გჭირს, რამ შეგაკრთო, რა გეზმანა?”

ქალი დაბნდა, გარდაიქცა, მას დაესვა გულსა დანა,

მას ასხემდენ ვარდის წყალსა, უნდათ სულად მოეყვანა,

ყაყაჩო და არღავანი, ძოწი ქარვას დაეგვანა.

187

მობრუნდა, სულად მოვიდა, მაგრამ საბრალოდ კვნესოდა,

ვინცა უჭვრეტდა, ტიროდა, გულს ცეცხლი დაეკვესოდა,

თქვა, თუ: “მე წარვალ, ჩემებრი ვნახო, ვინ დაეთესოდა,

მოდი, სიკვდილო, აწ ჩემთვის სიცოცხლის უკეთესო და!”

188

თქვა: “სიზმრად ვნახენ მაჯნუნი, იგ სულთ ამოსვლად მდებარე,

მან სიტყვა მითხრა საბრალო, გულს ცეცხლი მოსადებარე:

“შენცა წამოდი ჩემთანა, ნახე, რომ მივალ მე, ბარე!”

— აწ მეცა მივალ მიწასა, მომზადენ ჩემთვის მებარე.”

189

დაიწყო ლევა დღივ და ღამ, მთვარე გავსილი ცხრებოდა;

მკურნალნი შეკრბეს, სწამლობდენ, მაგრამ მას არა რგებოდა.

შეიჭირვებდენ არაბნი, ყველა მუნ შემოკრეფოდა,

შავთა მშობელთა თვალთაგან მთიები გაუქრებოდა.

190

აწ ამას იქით ამბავი თქმად ეძნელების ენასა,

მოუცავს, ვითა წყვდიადსა, გული ურვისა წყენასა,

შეღონებულა ეგზომსა თვალი ცრემლისა დენასა,

პირი შეკრულა სათქმელად, ყურნი გაექცნეს სმენასა.

191

ვა, მოკვდა პირ-მზე ლეილი, სოფლისა შვენიერება,

თვალნი დაბნელდეს მელნისა, ვინ გიშერს მიეფერება,

შავნი წამწამნი მჭვრეტელთა გულს ვეღარ დაეძგერება,

წარბისა ტევრი ბროლზედან ორივ, გლახ, მოემტვერება.

192

ელვა, სხივნი და ციმციმნი, შუქისა მოვანებანი.

მისნი სანდომნი ჰაერნი, ღაწვისა ფეროვნებანი,

ბაგისა ტურფა ღიმილი, შიგ მარგალიტთა კრებანი,

ხმა დადუმდების ნარნარი, სიტყვა ტკბილ, ვითა ებანი.

193

რა ბრალია წასახდენლად თმა გიშერი, შავნი, ხშირად!

ამბარ-ზილფი დაფანჩული, მიგრეხილი მოგრეხილად.

იგ უებრო დახატული, ცხვირი სოთი ბროლის სტვირად,

ფერად პირი ზამბახისა, შავი ხალი ზე დაყრილად.

194

ყელი, ვით სვეტი ბროლისა, გარ თმათ მოხვევით გროება,

ძუძუ და მკერდი — ქაღალდი, ხორცი — ვით ფიფქი თოება,

საწუთროს მანათობელი სოფელსა დაეთხოება,

ქვეყნად არ იყო მისთანა, იგ ზეცად თუ იშოება!

195

თითნი, ვით თეთრი სანთელი, გულზედან დაეკრიფოდა;

დაჭკნა სამოთხის ყვავილი, ვერვისგან მოეკრიფოდა;

წმიდად წავიდა, უმანკოდ, შოვნად ვის ხელეწიფოდა?!

თუ კი დასწვევდა მშობელთა, ნეტამც არ მოეწიფოდა!

196

ალვისა ნორჩი, უნუჟრო დაეცა, გარდიქცეოდა,

ეგრე ნაზად და უსულით სხვა მისებრ ვინ იქცეოდა?

ვა, წალკოტს მისი გეშტი და ბაღჩას რომ მიერხეოდა!

აწ ნახეთ მისთვის არაბეთს, რა ცრემლი დაითხეოდა!

197

რა მშობელთა შვილი ნახეს სულთ ამოსვლა, თვალ-დახურვით,

თქვეს: “დავიცეთ გულსა დანა, ცეცხლსა, კლდესა მივაშურვით,

ჩვენ დაგვექცა ცა-ქვეყანა, ვით გაუძლოთ ცრემლსა წურვით,

ვის არ უმძიმს საქმე იგი, ვინ არ იყო მისთვის ურვით?”

198

დედა პირზე დაეკონა, ვერ აჰხლიჩეს დაბნედილი,

მამა ფერხთა ეხვეოდა, იგ საბრალოდ გაგლეჯილი:

— “რად დაგვყარნე სიბერის ჟამს, შვილო, სანთელ დაშრეტილი?!”

შეყრილყო ყოვლი სული, მოსდიოდა ცრემლთა მილი.

199

მობრუნდა, თქვა: “ჯერეთ, შვილო, ვინ სიკვდილი, ვინა შენ და?!

მიწისაგან სრულად ნათლად აგრე ტურფა ვინ აშენდა?!

სრულ ციერთა დაბინდებად შენგან კიდევ ვინა შენდა?!”

არ გაუშვეს ცეცხლში შეჭრად, თავსა ქვითა მინაშენდა.

200

პირს აჰხადა, მათ უჩვენა შუქნი მზისა დავსით-შრეტად,

ყველა დაწვა სიბრალულმან, იგ ტიროდეს მეტის-მეტად:

— “ვის გინახავსთ ამისებრი, სრულად ნახეთ, მოდით ჭვრეტად,

აწ ჩაგვქოლეთ დედ-მამანი, ქვა დაგვკრიბეთ თავსა კეტად!”

201

საწუთროს მანათობელად მოსთქმიდა სოფლის მზეობით,

სამოთხის ნერგად ნორჩისა, ტან-ალვა, სარო-ხეობით;

— “ვის რა ჰყოლია შენთანა ან პირველ, ან დღეს-დღეობით,

ვინ ღა რას გვარგებს საწყალთა, ჩვენ შვილად ანუ ძეობით!”

202

“ათასის ჭირით გაგზარდე სათუთად, ალვა-ზრდილობით,

ყელი და ყური — მთიები, პირი — მნათობი ჭვირობით,

ზედ-სალოცავად მიმაჩნდი, არ თუ გიჭვრეტდი შვილობით,

მიხვალ, დაშვენდეს სამოთხე, ახლა აყვავდეს შლილობით.”

203

“შენ სურნელი მუშკ-ხათაი, თუმბუთური მონაბერი,

ვით ჩაგაგდო მიწაშიგან ბროლ-ლალ-მინა-ძოწ-გიშერი!

გაგიცუდებს პირსა-მზესა, დაგეყრების მიწა-მტვერი,

დაგილპების მრავალკეცი თმა-სუმბული ამბრის ფერი.”

204

ესე თქვა და მოეხვია, დაბნედილი დაეცა და,

არვინ მისცა, თვარ უნდოდა, გულსა დანა დაეცა და,

განგებითა აღარ მოკვდა, თვით სიკვდილსა დაეცადა,

მას სიცოცხლე აღარ უნდა, სოფლის საქმე დაეცადა.

205

მეფემან ტახტი, გვირგვინი, დროშა, ნაღარა, ქოსებით —

მოაღებინა ყოველი; — თქვა: “ჭირნი მაქვსო ოცებით,

ჩვენ რაღას ვაქნევთ აწ ერთსა, უძეოდ დავიხოცებით.”

ცეცხლშიგან დაწვა, შეყარა, თვითან ზის ფლას-შემოსებით.

206

თმა აღპარსულმან ნაცარი თავს დაიყარა პეშვებით:

— “თავსა მოვიკლავ უთუოდ, თუ მიშლით, არ მომეშვებით;”

ორმოსა ჩაჯდა, იტყოდა: “მზეს აღარ ვნახავ მე შვებით,

იგ არ დამარხოთ უჩემოდ — მე მოვექცევი ქვეშებით!”

207

არვინ აკლდა, მუნ არ იყო — ბაღდადამდის ლაზა, ბასრა,

იყო გრგვინვა ტირილისა, პირი სისხლით გაებასრა,

მათ უნდოდა დასაცემლად გულს ლახვარი, ხმალი ბასრა,

სხვა რა ექნა მუნა მყოფთა, თვარ ჭირითა დაებას რა?

208

კუბო შეუკრეს მას მზესა, საკაცე — სანდალ-უდისა,

არ გიკვირს მისი სურნელი, გლახ სული აღარ უდისა?

კივილისა და მოთქმისა ხმა სახლით გამოუდისა,

იყო ზარი და ქვითინი, არ თუ კვრა ჩასტა-უდისა.

209

სამარის თავი — გუმბაზი შეუმკეს ოქრო-თვალებით,

ვინც ხედავს — იწვის — მას მზესა მიწასა მიმავალებით:

— “რად გვინდა ყოფნა სოფელსა, რად არა დავიმალებით

ლხინსა მოგვცემს და წაგვართმევს, ვით ნასესხებსა ვალებით!”

210

იგი უებრო მნათობი გამოაქვსთ სამარებასა,

უკან მოსდევენ დედ-მამა, ვა მათ მგზავრობა-რებასა!

ენა ვერ ამბობს უკლებლად მათსა ვაება-ტყებასა,

იხვეწებიან სიკვდილსა, დაქოლვა, ქვა-დაკრებასა.

211

ციერნი ხედვენ, იგლოვენ, მზემან ჩაიცვა შავები:

— “რად არ გეწყალვის სამიწოდ, — თქვეს — რა უც დანაშავები,”

ხელთ გამოგლიჯეს, მშობელთა ჰქონდათ უი და ვაები,

დაფარეს იგი მნათობი მიწით გარ-მონაცავები.

212

დავვარდი სოფლის საგმობლად, დავიწყებ სამდურავებსა,

მისგან ნაქმარსა ჩვენზედა ვინ იცის, ვიტყვი რაებსა,

არ შეგვიწყალებს საკვდავად, ვით დასაკლავად კრავებსა,

ბროლ-ვარდსა, მინას — ქარვად და ლალსა გვიდარებს სრაებსა.

213

ფუ მას, რომელი მიენდოს, ან გულით დაეზავების,

ტახტზედან მჯდომი ანაზდად მოკვდების, გაეტყავების,

მარცხნით წავა, თუ მარჯვენით, თიკანია თუ კრავების,

ოხრად დარჩების დიდება, სახლი, სამყოფი სრავების.

214

ჯერ დაბადებს უებროსა, ტურფად რამე მონაშენსა,

მოასურვებს ყოვლსა მისთვის, მას უჩვენებს მონაშენსა,

იგ ანაზდად გაუცუდებს, მით ჰყოფს ლახვარ-მონაშენსა,

არ გაარჩევს მცირე-დიდსა, უფალსა, თუ მონა შენსა.

215

პირველ სიტყვაზე მოვიდეთ, თუცა არ სმენად ამებდა,

არვის გაუშვებს სოფელი, ბოლოს არ დაუშხამებდა.

საფლავზე დადგენ მშობელნი, სანთელს უნთებენ, შამებ და,

თქვეს: “მიგვეფარა ნათელი, ჩვენი დღე მისთვის ღამებდა.”

ლეილის დედისაგან მაჯნუნის გამჟღავნება

ლეილის სიკვდილისა

216

მოაღებინა ქალისა პერანგი, თავსაბურავი,

ეკონებოდა საწყალი, სისხლის ცრემლშიგან მცურავი,

თქვა: “ღმერთო, სიცოცხლისათვის ვარ ერთობ შენი მდურავი,

შენთვის გინდოდა — წამართვი იგი მზე შესაშურავი.”

217

მხარს გარდიკიდა, წაიღო თავ-მოხდით, ფეხ-შიშველამან,

თქვა: “წავალ, დავწო მაჯნუნი ცეცხლითა დასაწველამან,

მისმან მიზეზმან მომიკლა, ესე მანც იცის ხელამან,

ეგების მხეცთა შეჭამონ, ლომ-ვეფხთა, ტურა, მელამან!”

218

რა მაჯნუნმან დედოფალი ნახა მისკენ მიმავალი,

მას მხევალნი ხელს ეკიდნეს, ხადუმნი ჰყვა წინ მავალი,

გაუკვირდა, ეგრე ნახა, მოეგება განამკრთალი,

ჰკითხევდა, თუ: “რა მოხდაო,” გაოცებით იგ საწყალი.

219

ეტყოდა: “ჩემი ლეილი მოკვდა, სამოთხეს წავიდა,

შენმან სევდამან მომიკლა, დღე მოუვიდა შავი და,

იგი ბრწყინვალე ეთერი ვეღარა ნათობს, ჩავიდა,

ბერი საწყალი მშობელი დამაგდო დასაწვავი და.”

220

რა მანჯუნმან ეს ამბავი მოისმინა დია ძნელად,

ვით ჰმართებდა, გულსა ცეცხლი მას მოედვა არ თუ ნელად,

დაბნდა, იქმნა, ვითა მკვდარი, სული უნდა წასაგვრელად,

თქვა: “წავიდე, მეც მუნ მოვკვდე, ვისთვის ღა ვარ ხელი ველად?”

221

გამოუღო მას პერანგი, დაეკონა, სულთ ებრძოდა,

ვით ფურცელი ქარისაგან, თავ-ბოლომდი თრთოდა, კრკოდა;

მე ვერა ვთქვა ნაათალი, თუ რა ჭირნი დაერთოდა;

მიისწრაფა საფლავზედან, სული უნდა მიერთო და.

222

მიიწივნეს სამარხოსა, ტირან, ყვირან, არ თუ მღერდეს,

მუნ შემოკრებს სრულ არაბნი, ტიროდეს და ხელს უჭერდეს,

სისხლის ცრემლი ქვაზე წრთოდეს, მათსა ჭირსა დაუწერდეს,

კუბოზედან ეხვეოდეს, თავს აწყვეტდეს, ზედ უძგერდეს.

223

მოთქვა მაჯნუნმან ლეილი, სალაპარაკოდ ავარდა,

მის საბრალოსა სისაწყლე ენამ ვერა თქვა, დავარდა,

— “მზეო, ჩასულხარ მიწასა, არ გიკვირს მე სადა ვარ და,

რასთვის დააგდე უშენოდ, ვინც შენთვის ველად გავარდა?”

224

“მეტ იყავ ყოვლთა სულდგმულთა, მეც მისთვის მეტად ვხელობდი,

ტახტზედან იჯე შვენებით, მე მაშინც ცეცხლში ვმწველობდი,

მხეცთანა ვიყავ გაჭრილი, სისხლის ცრემლითა ვსველობდი,

რად არ შემჭამეს ლომ-ვეფხვთა, თურმე ამ დღესა ველოდი!”

225

“ჩემსა ხელმქნელსა, ყოველთა იცით, რომ მზე ვერ უდარდა;

ოთხ ყურეს კიდით-კიდემდის იგ უნათლებდა, უდარდა;

მისთვის გავიჭერ, ფრინველნი თავზედან დამიბუდარდა,

მასუკან დავრჩი ცოცხალი, გლახ, იგი გამისუდარდა.”

226

“რად არ გამგზავნე სამოთხეს შენს უწინ მახარობელად?

მეთქვა თუ: «მოვა ლეილი აქ თქვენად შემამკობელად,

თქვენ დაგაშვენოს, აქამდი იქ იყო მანათობელად».

სამახარებლო მეშოვნა ამა ამბისა მბობელად.”

227

საფლავზედან მოეხვია, ამის მეტი არა თქო და,

მას უკანით მას სიცოცხლე არ უნდოდა, არ ემხროდა.

აქ გათავდა მისი საქმე, ნახეთ, სული აღმოჰქროდა,

უკვირთ, მკვდარი ვერ გაჰყარეს, კუბოზედან შემოჰკროდა.

228

თქვეს: “თუ ეს ამას გავჰყაროთ, ცოდვა მოგვხდების, ბრალები!”

გვერც მოუწვინეს იგ მისგან დამწვარი, დანავალები,

ვაი, რა ავს დროს შეჰყარეს იგ ტურფა სიძე-რძალები!

გამტვერდა მინა, ვარდი და ნარგისნი მოცინარები...

ლეილის სიკვდილის უკან დედ-მამათაგან სიზმარში

ლეილისა და მაჯნუნის სამოთხეში ნახვა

252

ლეილის შავთა მშობელთა სიზმარი ნახეს მწოლეთა,

ზე ნაცარ-მტვერზე მგორეთა, არ თუ ტურფათა მოლეთა,

სისხლის ცრემლისა ტბაშიგან მუდამ ცურევდა გოლეთა,

გამოიღვიძეს საწყალთა თავით ფერხამდე მთრთოლეთა.

253

მათ ნახეს უცხო სამყოფი ქებად შეუძლო ენათა,

მზისგან უმცხინვარესად იგ არე რამე ენათა,

არი რამ მგზავსი მთვარეთა, გვანდა რამ საქმე ზენათა,

ფშვა რამე სულნელებისა საყნოსლად მონაბერათა.

254

წალკოტთა უმშვენვარესი ბაღთ უტურფესი ბაღება,

ყვავილთა ალვად ბიბინი, ფერად ფერადად დაღება,

ზარხოშად წახრა-მოდრეკა, სანდომად თავთა დაღება,

ზედა ფრინველთა ამო ხმა უწყვეტლად, არ სულ დაღება.

255

გარემოს ზღუდედ გათლილი მართლად ზურმუხტი კლებული,

კარნი ოთხს ალაგს ოქროსი, შიგან სხდეს თვალნი ქებული,

ხე მართლა იაგუნდისა, ძირ-აღმა თავ-კიდებული,

შტოზედან ესხა ხშირ-ხშირად ლალ-მარგალიტი კრებული.

256

კოშკები ტურფად მაღალი სრულად ალმასით შენოდა,

თუ არის ცუდი სახლები, იგ ნუ გგონია შენ ოდა!

წვერზედ სხდეს ფარშავანგები უფრთხვენლად, არ თუ შენოდა,

მათი ნათქვამი ეს არის, მე ვით გარწმუნო შენო და.

257

ფარშავანგზედ სხდეს მუნ მყოფნი ყოველნი ცხონებულები,

ფრინვით სერნობდენ ხე-და-ხე, ვის ვისთან სთქმოდეს გულები;

ტანნი სპეტაკით მოსილნი, თავზედან ნათელ დგმულები,

როგორც ქადაგა ეს მართლა, ისემც უცხონდა სულები!!

258

საჭმელად ხორცნი შემწვარნი მუნ მსხდომთა ფრინველისანი,

ხილნი ტკბილნი და ტურფანი მგზავსნი მის ადგილისანი,

ჯამ-ტაბაკები ნათლისა, ხისაგან არ ნათლისანი.

კიდეცა ჰფერობს სამოთხეს — ამას არ უნდა მისანი.

259

წინ მოერთმოდეს საჭმელი, ოდეს ვის მოემშეოდეს,

იგ ოფლად გამოუვიდის, მუშკთა ამბარი რეოდეს,

ძვალმან ფრთა-ხორცნი შეისხის, გამთელდეს, რაც რომ ხეოდეს,

ფრინვით კვლავ ზედან შესხდიან, იგ საცა იყვის ხე ოდეს.

260

უთქვამს თუ: ოთხი მდინარე მას ადგილს გამოდიანო,

მოუკლებელად, უწყვეტლად ჩქარა, არ თურე გვიანო,

წყალი, რძე, თაფლი და ღვინო, რომელსა ქავსარ ჰქვიანო,

რომელსა უნდეს მათგანი, მუნ მყოფთა იგი სვიანო.

261

ეს არის მათი სამოთხე, მაჰმად ამგვარად უწესა:

ქალნი და ვაჟნი ტურფანი მუნ მყოფთა გვერდსა უწევსა,

იგ დაფარულნი ასონი — უთქვამს — სამ წყრთამდი უწევსა,

მთქმელსა და დამჯერებელსა ამა ამბვისა — ფუ წვერსა!!

262

მათს ფეღამბარსა სამოთხე მუსაფში ესრეთ უქიან;

ქალებსა — ჰური, ფერი და ვაჟებსა — ყილმან უქვიან,

ნდომა არ მოაკლდებისო, მათთან ალერსი თუ ქმნიან,

ეგზომნი სულნი ვით ჯერან, მიკვირს არ გაუქიქიან!!

263

როს ადამ შექმნა უფალმან — უთქვამს — იქ მიიყვანაო,

ანგელოზთ დასნი და გუნდნი სრულად მას ათაყვანაო,

იგი მით მცნებას გარდაჰხდა, ხორბალი ჭამა, ყანაო,

სამოთხიდამე გააგდო, ფიცხლავ გარ გაიყვანაო.

264

მუნ შიგან ნახეს ლეილი მაჯნუნთან დედა-მამათა,

თავსა ბრწყინვალე გვირგვინი, ტახტი შეემკო, სრა, მათა,

ხელთ ჰქონდათ თასი ღვინისა, ტკბილად სმენ, არ თუ შხამათა,

ჭირთაგან ნააზატები სევდას ვერ დაეშამათა.

265

მათ ერთად სხდომა ჰშვენოდა მათ შესაფერთა არეთა,

ქვე-მარგალიტი შეემკოთ, ზე ლალი მოცინარეთა,

შემოეზღუდათ მელნის ტბა გარე გიშრისა სარეთა,

ეტყოდა რასმე დედ-მამათ ყვედრებით საუბარეთა.

266

უთხრა, თუ: “მე ვარ ლეილი, ეს — მაჯნუნ ჩემთვის ხელები,

მუნ არ გვამყოფეთ ჩვენ ერთად, მით გვწვიდა ცეცხლი ცხელები,

ცოდვა არ იყო ჩვენს შუა, არ საქმე საკიცხელები,

აქ მან შეგვყარა, წყალობა ვის აქვს აურაცხელები.”

267

“უწყოდეს ღმერთმან მოწყალემ — არ ბრალი გვქონდა, ბილწობა,

მუნ უზაკველი სურვილი, არ ცუდი გოგო-ბიჭობა,

იქ უსამართლოდ წაგვიხდა ჩვენ კბილთა მარგალიტობა,

აქ მოგვცა მოსამართლემან ერთმანერთისა ჭვრიტობა.”

268

გამოაღვიძა იგინი შიშმან და სიხარულამა;

მათ საყვარელი უჩვენა ერთის წამისა რულამა,

იგ მოაწვივნეს — უამბეს — სრულ შიხნი, მოლა, ულამა,

ტიროდეს, დაწვნა ყოველნი მუნ მათმა სიბრალულამა.

269

რაღას არგებდათ, შეექმნათ ერთმანერთისა ბრალობა:

— “არ შევყარენით იგ ერთად ღაწვი ვარდ-ბაგე-ლალობა,

გვექნა — არ წაუხდებოდათ მათ ტურფა ვაჟობ-ქალობა,

ჩვენსავე თავსა იყოსო ჩვენი ცოდვა და ბრალობა.”

270

სიტყვათა შეთხზვნა-შეკაზმვა მელექსეს ჰმართებს, მგონია,

თვარ უწყის ღმერთმან — უსმენლად არა რა მომიგონია,

თქმა სჯობს, ვის ენა რიტორობს, ჰქონდეს მახვილი გონია,

უცხო, ტკბილ ბრძენთა ამბავთა ვერც ვარდი სჯობდეს, მგონ ია.